Некрашевич Степан Михайлович

21 Авг
Posted on Author admin

Некрашевич Степан Михайлович (8.5.1883, д. Даниловка Светлогорского р-на Гомел. обл. – 20.12.1937, г. Минск), белорусский языковед. Академик АН БССР, вице-президент Белорусской Академии наук (с 1928 г.).

Биография:

Окончил Виленский учительский институт (1913). С 1918 г. заведующий белорусской секцией при губернском отделе народного образования г. Одессы, с 1920 г. заведующий литературно-издательским отделом Наркомпроса БССР, председатель научно-терминологической комиссии, председатель Инбелкульта, с 1926 г. председатель отдела гуманитарных наук и руководитель отдела языка и литературы Инбелкульта. В 1929 г. вице-президент АН БССР и председатель орфографической комиссии и комиссии по созданию словаря живой белорусской народной речи, директор Института языкознания АН Беларуси. В 1930 г. арестован и выслан в Удмуртию. В 1937 г. повторно арестован и расстрелян. Реабилитирован по всем обвинениям соответственно в 1938 г. и в 1958 г.

Разработал теоретические основы и принципы создания диалектологических словарей белорусского языка. Ему принадлежат работы в области белорусского правописания, разработки научной терминологии.

Автор белорусско-русского (1925) и русско-белорусского (1928) словарей (вместе с Николаем Яковлевичем Байковым).

Работы автора (библиография):

  1. Становішча культурна-асветных устаноў на Беларусі пры НЭПе // Беларусь: Нарысы гісторыі, эканомікі, культ. і рэв. руху. — Мн., 1924.
  2. Беларуска-расійскі слоўнік. — Мн., 1925.
  3. Да пытання аб укладанні слоўніка жывой беларускай мовы // Полымя. — 1925. — № 5.
  4. Аб пашырэнні акання на чужаземныя словы // Полымя. — 1926. — № 5.
  5. Сучасны стан вывучэння беларускай мовы // Працы Акадэмічнай Канферэнцыі па рэформе беларускага правапісу і азбукі. — Мн., 1927.
  6. Расійска-беларускі слоўнік. — Мн., 1928.
  7. Да характарыстыкі беларускіх гаворак Парыцкага раёна. — Мн., 1929.

Об авторе (библиография):

  1. Некрашевич Степан Михайлович //  Республика Беларусь: энциклопедия: В 6 т. Т. 5 / Редкол.: Г.П. Рашков и  др. – Минск: Беларуская энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2007. – С. 408 – 409.
  2. Раманцоў, В. За што расстралялі Сцяпана Некрашэвіча? / Віктар Раманцоў // Ранак плюс. – 2007. – 19 декабря. – С. 4.
  3. Будзе канверт да 125-годдзя Сцяпана Некрашэвіча // Наша  слова. – 2007. – 5 верасня. – С. 5.
  4. Казюкин, Е. Вице-президент из Даниловки / Евгений Казюкин // Белорусская нива. – 2008. – 24 июля. – С. 3.
  5. Кулеўская, І. 125 гадоў з дня нараджэння Сцяпана Некрашэвіча : / І. Кулеўская // Наша слова. – – 7 траўня. – С. 1.
  6. Лизарев, А. Родное слово учёного / Александр Лизарев // Гомельская праўда. – – 10 ліпеня. – С. 5.
  7. Романцов, В. Юбилей основателя Академии : [125-лет со дня рождения Степана Михайловича Некрашевича, уроженца д. Даниловка Светлогорского р-на] / Виктор Романцов // Ранак плюс. – 14 мая. – С. 2.
  8. Сцяпан Некрашэвіч (1883-1937): На пярэднім мовазнаўчым рубяжы // Мяснікоў, А. Сто асоб беларускай гісторыі : гістарычныя партрэты / Анатоль Мяснікоў. – Мінск, 2008. – С. 176-179. ; 1014320/ОКР
  9. Сцяпану Некрашэвічу – 125 гадоў : [нар. у в. Данілоўка Светлагорскага р-н] // Краязнаўчая газета. – – Май (№ 18). – С. 7.
  10. Статкевіч-Чабаганаў, А. Некрашэвічы герба “Любіч” : [радавод Сцяпана Міхайлавіча Некрашэвіча] / А. Статкевіч-Чабаганаў // Роднае слова. – 2010. – № 4. – С. 105-108.
  11. Статкевіч-Чабаганаў, А. Падарожжа ў глыбіні таленту : [гутарка з пісьменнікам Анатолем Статкевічам-Чабаганавым, даследчыкам радаводаў беларускай шляхты, у т. л. радавода акадэміка Сцяпана Некрашэвіча / запісаў І. Ждановіч] // Беларусь. – 2012. – № 9. – С. 40-43.
  12. Некрашевич Степан Михайлович // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. Т. 3. : Гомельская область : в 2 кн. Кн. 2. – Минск, 2013. – С. 125.
  13. 130 гадоў з дня нараджэння Сцяпана Некрашэвіча // Наша слова. – 2013. – 8 траўня. – C. 1.
  14. Зенькович, Н. А. Чья Белоруссия? : Границы. Споры. Обиды : [Степан Михайлович Некрашевич] / Николай Александрович Зенькович. – Москва, 2002. – С. 390.
  15. Капылоў, І. Сцяпан Некрашэвіч – грамадскі дзеяч і арганізатар беларускай навукі / Ігар Капылоў // Звязда. – 2013. – 22 кастрычніка. – С. 3.
  16. Крыўко, М. Слова пра Сцяпана Некрашэвіча / Мікалай Крыўко // Роднае слова. – 2013. – № 6. – С. 24 – 26.
  17. Некрашэвіч, С. Ураджанні з падарожжа ў Польшчу: [акадэмік С. Некрашэвіч (1883-1937) і яго артыкул, напісаны ў 1926 г.] / Сцяпан Некрашэвіч // Полымя. – 2013. – № 4. – С. 178–188.       
  18. Паўлавец, Д. Д. Заснавальнік айчыннай лексікаграфіі (да 130-годдзя С. М. Некрашэвіча) / Д. Д. Паўлавец // Известия ГГУ имени Ф. Скорины. – 2013. – № 1. – С. 67-70.
  19. Статкевіч-Чабаганаў, А. В. Некрашэвічы герба “Любіч” : [вынікі даследвання рода Некрашэвічаў герба “Любіч”] / А. В. Статкевіч-Чабаганаў // Институт белорусской культуры и становление науки в Беларуси : к 90-летию создания Института белорусской культуры. – Минск, 2012. – С. 50–60. 1\27418 иск.
  20. Галуза, І. У. Склад і адметнасці выдання “Слоўнік Парыччыны” С. Некрашэвіча / І. У. Галуза // Беларуская дыялекталогія. Выпуск 4. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – С. 26 – 32. 1\57727- ооф
  21. Галуза, І. У. Сцяпан Некрашевіч. Слоўнік Парыччыны / І. У.  Галуза // Беларуская дыялекталогія. Выпуск 4. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – С. 47 – 49. 1\57727- ооф

  22. Сцяпан Некрашэвіч: Гонар, слава, таямніцы // Светлагорскія навіны. — 2018. — 23 студзеня. — С. 6.