Деружинский Аверьян Сафонович

28 Мар
Posted on Author admin

Деружинский Аверьян Сафонович (10.6.1919, д. Хлевно Кормянского р-на Гомел. обл. — 4.1.2002, г. Минск), поэт.  Член СП Беларуси с 1964 г.

Биография:

Родился в крестьянской семье. После окончания Хлевновской неполной средней школы в 1934 г. поступил в Могилевский газетный техникум (закончил в 1937 г.). В 1941г. закончил Коммунистический институт журналистики в Минске. В годы Великой Отечественной войны работал корреспондентом прифронтовой полосы, ответственным секретарем редакции Назаровской газеты «Ударник пятилетки» Красноярского края (1942), газеты «Дело Октября» г. Санково Калининской обл. С 1945 г. корреспондент газеты «Стахановец транспорта» (Ярославль). В 1945 г. вернулся в освобожденный Минск, работал заведующим отделом рабочей молодежи газеты «Чырвоная змена». С 1947 г. редактор последних сообщений еспубликанского радиокомитета, с 1949 г. литературный сотрудник газеты «Сталинская молодежь» и заместитель директора издательства ЦК ВЛКСМБ. Работал редактором Государственного издательства БССР, редактором газеты «Калгасная праўда», политотдела МТС (1950-1953). С 1972 г. редактор издательства «Мастацкая лiтаратура», в 1981-1984 гг. — издательства «Юнацтва». Награжден медалью и Почетной грамотой Верховного Совета БССР.

Печататься начал в 1939 г. Первая публикация появилась в районной газете «Калгаснiк Кармяншчыны». Первый сборник стихов «Песнi маладосцi» вышел в 1959 г. А. Деружинский работал в основном в области детской литературы. Издал ряд поэтических сборников. В его произведениях образно выражается желание автора найти в разговоре с детьми необходимые интонации и слова. Поэт хорошо знает природу, умеет открыть детям ее тайны, увидеть неповторимость родного края. Произведения А. Деружинского переведены на языки народов СССР.

Работы автора (библиография):

  1. Добры ветрык: Выбранае: [Вершы] // Мн., 1969. Рэц.: Лiтвiнаў Р.
  2. Вей, добры ветрык // ЛіМ. 1970. 6 сак.;
  3. Парахневiч М. Ласкавы ветрык // Вяч. Мiнск. 1969. 25 лiст.;
  4. Прануза П. Свежы ветрык знаходак // Наст. газ. 1970. 6 мая.
  5. Вяселiкi. Выбранае: Вершы, паэмы, казкi, смешкi, пацешкi, небылiцы, жарты. Мн., 1979.
  6. Песнi маладосцi: Вершы. Мн., 1959. Рэц.: Iванiцкi К. Першая кнiжка // ЛіМ. 1959. 30 вер.
  7. Цуды есць на свеце: Вершы i казкi. Мн., 1960. Рэц.: Боган У.
  8. Пошукi тэм i вобразаў // ЛіМ. 1960. 13 вер.
  9. Калiнавы цвет: Песнi i вершы. Мн., 1961. Рэц.: Боган У. // ЛіМ. 1961. 14 лiст.
  10. Дзе жыве зiма: Вершы i казкi. Мн., 1962.
  11. Карагод: Вершы. Мн., 1963.
  12. Ляцелi дзве птушкi: Паводле нар. матываў: Вершы. Мн., 1964. Рэц.: Корзун М.
  13. Цi ляцелi птушкi?.. // ЛіМ. 1965. 26 студз.;
  14. Скапараў I. Паэтычны свет дзiцячай казкi // Чырв. змена. 1964. 27 кастр.
  15. Яе завуць Каця. Вершы. Мн., 1963.
  16. Кую-кую ножку: Вершы. Мн., 1967. Рэц.: Грыгарук Ю. Прачытаюць дашкаляты // ЛіМ. 1967. 1 жн.
  17. Смешкi i пацешкi: Вершы. Мн., 1968. Рэц.: Хведаровiч М.
  18. Для дзетак — малалетак // ЛіМ. 1968. 15 кастр.
  19. Чабарок: Вершы. Мн., 1970. Рэц.: Галiноўская Н.
  20. У госцi — да кветак // ЛіМ. 1971. 23 крас.;
  21. Лiтвiнаў Р. У краiне зелак i кветак // Чырв. змена. 1971. 17 чэрв.;
  22. Пiнскi Р., Нямцоў Р. Чабарок радуе // Наст. газ. 1971. 4 жн.
  23. Ластаука: Вершы. Мн., 1971. Рэц.: Лiтвiнау Р.
  24. Пра родны край // Гомел. праўда. 1972. 29 студз.;
  25. Машко В. Паэтычныя ластаўкi // Наст. газ. 1971. 13 лiст.;
  26. Содаль У. Пра дакладнае слова // Полымя. 1972. N 11.
  27. Бегунок: Вершы. Мн., 1972. Рэц.: Лiтвiнаў Р.
  28. Чароўны свет дзяцiнства // ЛіМ. 1972. 1 снеж.
  29. Каласок: Вершы i казкi. Мн., 1975.
  30. Конiкi-будаўнiкi: Вершы. Мн., 1977.
  31. Цягнiк-працаўнiк: Вершы i казкi. Мн., 1978.
  32. Добрае сэрца: Вершы i казкi. Мн., 1980.
  33. Касмiчны агарод: Вершы i казкi. Мн., 1981.
  34. Той, хто працуе…: Вершы, жарты, небылiцы, казкi. Мн., 1984. Рэц.: Лiтвiнаў Р.
  35. …А кнiжка для дзяцей // ЛіМ. 1984. 9 лiст.
  36. Працалюбiвы: Вершы, жарты, пацешкi, казкi. Мн., 1987.
  37. Залаты каласок: Вершы, пацешкi, небылiцы. Мн., 1989.
  38. Бярозавы вецер: Лiрыка i гумар. Мн., 1990.

1940.

  1. Людзi вольнай сацыялiстычнай працы // Чырв. звязда. 8 мая;
  2. Калгасны артаўнiк: [Нарыс] // Там жа. 6 чэрв.;
  3. Калгасная малочна-таварная ферма: [Нарыс] // Там жа. 7 лiп.;
  4. Раенная нарада перадавiкоў сельскай гаспадаркi // Там жа. 9 лiп.

1941.

  1. «Шумiм, браткi, шумiм»: [Маленькi фельетон] // Сялян. газ. 13 мая;
  2. «Сентыментальны вальс» // Там жа. 16 мая;
  3. Ля геаграфiчнай карты // Там жа. 21 мая;
  4. «Прозаседавшиеся»: [Маленькi фельетон] // Там жа. 11 чэрв.

1946.

  1. Шлях, авеяны славай: [Нарыс] // Чырв. змена. 19 лiст.;
  2. У старэйшым чыгуначным вучылiшчы // Там жа. 26 лiст.

1947.

  1. Мiжнародны вучоны: [Апавяданне] // Вожык. N 12;
  2. Калгасная карагодная: [Апавяданне] // Там жа. N 21.

1948.

  1. Инженер Игорь Цитович // Сталин. молодежь. 11 янв.

1951.

  1. Песня аб мiры: [Верш] // Бярозка. N 10.

1952.

  1. Песня аб Ленiне: [Верш] // Бярозка. N 8;
  2. Мiр адстаiм: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 1.

1953.

  1. Кнiгi — нашы сябры: [Верш] // Бярозка. N 12;
  2. Пiянерскае лета: [Верш] // Пiянер Бел. 11 чэрв.

1955.

  1. Камар-хвалько: [Верш] // Бярозка. N 9;
  2. Да новых сустрэч!: [Верш] // Пiянер Бел. 26 жн.;
  3. Лiст з Алтая да землякоў-беларусаў: [Верш] // Чырв. змена. 8 студз.

1956.

  1. Пра Саўку-сiмулянта: [Верш] // Вожык. N 16;
  2. Рацыяналiзатары аўтамабiльнага // Мiн. праўда. 30 лicт.

1957.

  1. Пра Вову, што верыць усякаму слову: [Верш] // Вяселка. N 5;
  2. Два вершы // Гомел. праўда. 22 чэрв.;
  3. «Запалiў нам сонца Ленiн…»: [Верш] // Калг. праўда. 12 лiст.;
  4. Добры дзень, Украiна!: [Верш] // Колхозное село. 16 вер.;
  5. Школьны сад: [Верш] // Пiянер Бел. 1 мая.

1958.

  1. «Марыў наш вялiкi Ленiн…»: [Верш] // Мiж нас жыве Ленiн. Мн.; Калг. праўда. 22 крас.;
  2. Небылiца: [Верш] // Вяселка. N 10;
  3. Родны край: [Верш] // За вярт. на Радзiму. N 90; Мiн. праўда. 18 лiст.;
  4. Шумлiвае мора: [Верш] // Маладосць. N 7;
  5. Цвiцi, Беларусь: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 12; Мiн. праўда. 31 снеж.;
  6. Старонкi слаўнай гiсторыi // Калг. праўда. 26 вер.;
  7. Мiнскi вальс // Наст. газ. 1 жн.;
  8. Пакаранне лiсiцы: [Казка] // Пiянер Бел. 18 лiп.;
  9. Арол : [Верш] // Чырв. змена. 21 вер.;
  10. Ранiца: [Верш] // Там жа. 30 лiст.

1959.

  1. Будаўнiкi: [Верш] // Бярозка. N 12;
  2. Размова птушнiц: [Верш] // Вожык. N 14;
  3. Конiк i пасажыры: [Верш] // Вяселка. N 8;
  4. Ягорка — прытворка: [Верш] // Там жа. N 12;
  5. «Ты нас да шчасця прывяла…»: [Верш] // За вярт. на Радзiму. N 10; ЛіМ. 28 студз.;
  6. «Я гляджу на Каўказ…»: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 6;
  7. На крыллях славы: [Верш] // Звязда. 17 вер.;
  8. Спадарожнiк Сонца: [Верш] // ЛіМ. 10 студз.;
  9. «Як жанiўся камар…»: [Верш] // Там жа. 6 чэрв.;
  10. Слава партыi: [Верш] // Там жа. 4 лiп.;
  11. У iмя мiру: [Верш] // Там жа. 19 вер.;
  12. Сэрца народа: [Верш] // Там жа. 11 лiст.;
  13. Велiч спраў нашых: [Верш] // Там жа. 31 снеж.;
  14. Поступ навукi: [Верш] // Наст. газ. 6 лiст.;
  15. Дружбакi: [Казка] // Пiянер Бел. 4 вер.

1960.

  1. Новая буслянка: [Верш] // Бярозка. N 4;
  2. Рыбак i шчупак; Сталяры: [Вершы] // Вяселка. N 6;
  3. Новая планета: [Верш] // Там жа. N 9;
  4. Казка пра ваду, агонь i вецер // Маладосць. N 3;
  5. Мiрны засеў: [Верш] // Звязда. 12 крас.;
  6. Героi: [Верш] // ЛіМ. 19 сак.;
  7. Святло Iльiча: [Верш] // Там жа. 9 крас.;
  8. Няпрошаны госць: [Верш] // Там жа. 12 мая;
  9. Карабель мiру: [Верш] // Там жа. 18 мая;
  10. Дарогай мiру: [Верш] // Там жа. 23 жн.;
  11. Сцягi Ленiна: [Верш] // Наст. газ. 22 крас.

1961.

  1. Цуды есць на свеце: [Верш] // Для школьнай эстрады. Мн.;
  2. Сяўба: [Верш] // Беларусь. N 5;
  3. Толькi сонейка адно: [Верш] // Там жа. N 12;
  4. Свята Кастрычнiка: [Верш] // Бярозка. N 11;
  5. Выйду замуж: [Апавяданне] // Вожык. N 6;
  6. Свавольнiца Iра: [Верш] // Вяселка. N 9;
  7. Растуць касманаўты: [Верш] // Там жа. N 10;
  8. Шчаслiвае мы пакаленне : [Верш] // Там жа. N 11;
  9. Першы снег: [Верш] // Там жа. N 12;
  10. Люблю цябе, мая старонка i iнш: [Вершы] // Полымя. N 4;
  11. Мiнскiя ночы: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 4;
  12. Калi нарадзiўся Ленiн: [Верш] // Звязда. 22 крас.;
  13. «Працай упартай…»: [Верш] // ЛіМ. 11 жн.;
  14. Гiстарычны палет: [Верш] // Чырв. змена. 8 жн.

1962.

  1. На пажары: [Верш] // Пiянерам Беларусi. Мн.; Бярозка. N 4;
  2. Дожджык i iнш.: [Вершы] // Беларусь. N 8;
  3. Сам вiнаваты: [Верш] // Бярозка. N 10;
  4. Ягорка-прытворка: [Верш] // Вожык. N 10;
  5. Лiсiца: [Верш] // Вяселка. N 3;
  6. Птушыныя галасы: [Верш] // Там жа. N 8;
  7. Першы снег: [Верш] // Там жа. N 12;
  8. Калi нарадзiўся Ленiн: [Верш] // Голас Радзiмы. N 31;
  9. Хвалько; Чаравiк i венiк: [Вершы] // Пiянер Бел. 26 студз.

1963.

  1. Птушыныя галасы; Вечаровы май: [Вершы] // Слова аб роднай прыродзе. Мн.;
  2. Дзе жыве зiма: [Вершы] // Бярозка. N 3;
  3. Новыя частушкi // Там жа. N 7;
  4. Карагод: [Верш] // Вяселка. N 9;
  5. Гарбуз; Смех i мех: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 12;
  6. «Паляцеў, саколе…»: [Верш] // Звязда. 15 чэрв.;
  7. За мiр: [Верш] // Там жа. 6 лiп.;
  8. Першая ластаўка: [Верш] // ЛіМ. 18 чэрв.;
  9. «Дзе ты позна так хадзiла»; Каханне: [Вершы] // Маг. праўда. 15 cнеж.;
  10. Як кветкi цвiтуць: [Верш] // Наст. газ. 1 чэрв.;
  11. Дожджык; Перапелка: [Вершы] // Там жа. 30 лiст.;
  12. Буслы: [Верш] // Нiва. 5 мая;
  13. Сам вiнаваты: [Верш] // Там жа. 16 чэрв.;
  14. Чаравiк i венiк: [Верш] // Там жа. 30 чэрв.;
  15. Птушыныя галасы: [Верш] // Там жа. 7 лiп.;
  16. Жаваранак: [Верш] // Там жа. 14 лiп.;
  17. Дожджык: [Верш] // Там жа. 21 лiп.;
  18. Чарапаха; Па грыбы: [Вершы] // Там жа. 28 лiп.;
  19. Камар трапiў у бяду: [Казка] // Там жа. 4 жн.;
  20. Зайка i вожык: [Казка] // Там жа. 11 жн.;
  21. Памiдоры: [Верш] // Там жа. 18 жн.;
  22. «Сядзем на гэты духмяны пракос…»: [Верш] // Там жа. 25 жн.;
  23. Кот: [Небылiца] // Там жа. 8 вер.;
  24. Восень: [Верш] // Там жа. 15 вер.;
  25. «Крышка, ой ратуйце…»: [Верш] // Там жа. 22 вер.;
  26. Лiса; У дзiцячым садзе: [Вершы] // Там жа. 13 кастр.;
  27. Упарты баран: [Казка] // Там жа. 20 кастр.;
  28. Карагод: [Верш] // Там жа. 15 снеж.;
  29. Жаваранак: [Верш] // Пiянер Бел. 17 мая;
  30. Iндык-хвалько: [Байка] // Чырв. змена. 27 чэрв.

1964.

  1. Чаму смоўж носiць на спiне хатку: [З народнага] // Беларусь. N 6;
  2. Родны Гомель: [Верш] // Там жа. N 7;
  3. Мiрнае воблака: [Верш] // Бярозка. N 8; Наст. газ. 5 снеж.;
  4. Вяселая горка: [Казка] // Вяселка. N 1;
  5. Кошка мышку шкадавала; Смяшынка: [Вершы] // Там жа. N 2;
  6. Няўдачнiк: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 10;
  7. Да цябе, Беларусь, я вярнуўся: [Балада] // Звязда. 3 лiп.;
  8. Да новых вышынь!: [Верш] // Там жа. 16 кастр.;
  9. Пад сцягам перамог: [Верш] // Там жа. 7 лiст.;
  10. Песня пра Дняпро: [Вершы] // Маг. праўда. 13 снеж.;
  11. Iшоў певень па ваду: [Небылица] // Нiва. 16 лют.;
  12. Пралеска: [Верш] // Там жа. 26 крас.;
  13. «Ой ду-ду!..»; Гарбуз; Хатка-мухалоўка: [Вершы] // Пiянер Бел. 18 вер.;
  14. Чакайце, планеты!: [Верш] // Чырв. змена. 15 кастр.

1965.

  1. З iмем Iльiча: [Верш] // Ленiн заўседы з намi. Мн.; Чырв. змена. 1 мая;
  2. Сонейка i iнш.: [Вершы] // Вяселка. N 1;
  3. Як шпак перахiтрыў вераб`я: [Апавяданне] // Там жа. N 5;
  4. У цудоўнейшы век: [Верш] // Голас Радзiмы. N 15; Звязда. 20 сак.;
  5. Святло Iльiча: [Верш] // Голас Радзiмы. N 18;
  6. «Марыў наш вялiкi Ленiн…»: [Верш] // Вiцеб. рабочы. 21 крас.;
  7. Птушыныя галасы: [Верш] // Нiва. 8 жн.;
  8. Мiрнае воблака: [Верш] // Там жа. 26 вер.;
  9. Лi-чы-лач-ка: [Верш] // Пiянер Бел. 26 лют.;
  10. «Першамай…»: [Верш] // Там жа. 30 крас.;
  11. Бабровы хвост: [Казка] // Там жа. 24 вер.;
  12. Мы рады ўсе яго прыходу: [Верш] // Чырв. змена. 1 студз.

1966.

  1. Студзень: [Верш] // Вяселка. N 1;
  2. Красавiк: [Верш] // Там жа. N 4;
  3. Ластаўка: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 10;
  4. Здорава гэта!: [Верш] // Звязда. 12 крас.;
  5. Песня пераможная: [Верш] // Там жа. 7 снеж.;
  6. Май: [Верш] // Наст. газ. 30 крас.;
  7. Ладачкi-ладкi; Кую-кую ножку: [З народнага] // Там жа. 6 лiп.

1967.

  1. Коцiкi i iнш.: [Вершы] // Арлянятам: У 2 т. Мн. Т. 1;
  2. Песня аб Ленiне: [Верш] // Наш дарагi Iльiч. Мн.;
  3. Сняжынкi: [Верш] // Вяселка. N 2;
  4. Грыбны дожджык: [Верш] // Работнiца i сялянка. N 8;
  5. Слаўны Кастрычнiк: [Верш] // Вяч. Мiнск. 7 лiст.;
  6. Ходзiць рэха: [Верш] // Пiянер Бел. 28 лiп.;
  7. Васiлек; Кнiгаўка; Салавейка: [Вершы] // Чырв. змена. 21 мая;
  8. Блакiтны горад: [Верш] // Там жа. 17 снеж.

1968.

  1. Песня аб Мiнску: [Верш] // Ад родных нiў, ад роднай хаты. Мн.;
  2. Вечаровы май: [Верш] // Слова аб роднай прыродзе. Мн.

1969.

  1. З iмем Iльiча: [Верш] // У нашых сэрцах Iльiч. Мн.; Пiянер Бел. 27 сак.;
  2. Градабой; Жаваранак; Верабейчык: [Вершы] // Беларусь. N 6;
  3. Мак i сонца: [Верш] // Бярозка. N 6;
  4. Дзе хадзiлi?; Муж i жонка; Пустацвет: [Вершы] // Вожык. N 10;
  5. Кран; Пеўнiк; Уюн: [Вершы] // вяселка. N 6;
  6. Вяртун: [Верш] // Там жа. N 9;
  7. Неба Радзiмы; Пра гультая: [З народнага]; Цвiце чарэшанька; Зайздрасць: [Вершы] // Маладосць. N 6;
  8. Куклiна; Буслы: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 7;
  9. Блiзiцца вечар: [Верш] // Вяч. Мiнск. 29 мая;
  10. Радзiма: [Вершы] // Там жа. 10 чэрв.;
  11. Сыраежкi: [Верш] // Там жа. 21 жн.;
  12. Майстар: [Вершы] // Знамя юности. 11 июня;
  13. Родная старонка: [Вершы] // Мiн. праўда. 7 чэрв.;
  14. Непаседа: [Верш] // Наст. газ. 14 чэрв.; Бусел;
    Жолуд: [Вершы] // Пiянер Бел. 12 чэрв.;
  15. Сярожка знайшоўся: [Паэма] // Чырв. змена. 10 чэрв.

1970.

  1. Уюн; Восень: [Вершы] // Крынiчка. Мн.;
  2. Беларусь — радзiмая старонка: [Верш] // Разгарэлася зорачка ясная. Мн.;
  3. Рыбакi: [Верш] // Вожык. N 18;
  4. Сарока: [Вершы] // Вяселка. N 9;
  5. Лявонiха i Правiнка: [Верш] // Там жа. N 10;
  6. Кароўка: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 9;
  7. Цуд касмiчны: [Верш] // Вяч. Мiнск. 12 снеж.;
  8. Першы лунаход: [Верш] // Звязда. 25 лicт.;
  9. Пясняр нашай праўды // Мiн. праўда. 24 сак.;
  10. Зiмовыя канiкулы: [Верш] // Пiянер Бел. 8 студз.;
  11. Парасонiк: [Верш] // Чырв. змена. 18 кастр.;
  12. Браты; Драч: [Вершы] // Там жа. 26 лicт.;
  13. «Кратэр-мне не перашкода…»: [Верш] // Там жа. 20 снеж.

1971.

  1. Роднае слова: [Верш] // Дзень паэзii-71. Мн.;
  2. Заяц i мядзведзь: [Верш] // Вожык. N 8;
  3. Калабок; Як варылi суп: [Верш] // Вяселка. N 1;
  4. Жнiвень: [Верш] // Там жа. N 8;
  5. Што за клубочак?; Блiзняты: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 6;
  6. Бусел: [Вершы] // Вяч. Мiнск. 7 студз.;
  7. Дарогi краiны: [Верш] // Звязда. 2 лют.;
  8. Да сонца!: [Верш] // Там жа. 25 крас.;
  9. Юля-капрызуля: [Верш] // Наст. газ. 26 мая;
  10. Агароднiцы: [Верш] // Пiянер Бел. 27 мая;
  11. Зiмовы сон: [Вершы] // Чырв. змена. 7 студз.;
  12. Красавiк: [Верш] // Там жа. 25 крас.;
  13. Мне папаўся шчупак: [Верш] // Там жа. 6 чэрв.

1972.

  1. «Але, але!..»: [Верш] // Вяселка. N 10;
  2. «Па лясах, па палях…»: [Верш] // ЛіМ. 3 лiст.;
  3. Мяцелiца: [Вершы] // Маг. праўда. 2 мая.

1973.

  1. Творчы непакой // Вытокi песнi. Мн.;
  2. Журавiнка: [Верш] // Вяселка. N 9;
  3. «Над нашай рэспублiкай — сонца свабоды…»: [Верш] // ЛіМ. 5 студз.

1974.

  1. Шчаслiвае пакаленне: [Верш] // Акцябраты. Мн.;
  2. Вырай: [Верш] // Дзень паэзii-74. Мн.;
  3. Школьнае ляснiцтва; Работнiчкi: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 4.

1975.

  1. Манумент славы: [Верш] // Рэха ў гранiце. Мн.;
  2. Цяцерка: [Вершы] // Бярозка. N 3;
  3. Памагае ўраджаю: [Вершы] // Вяселка. N 4;
  4. Салавейка спяваў: [Верш] // Там жа. N 5;
  5. Настаўнiк мой: [Вершы] // Маг. праўда. 20 мая.

1976.

  1. Дрэва жыцця: [Верш] // Дзень паэзii-76. Мн.;
  2. Пастушок: [Верш] // Люблю будзенны дзень… Мн.;
  3. Заўседы ў сэрцы // Пясняр мужнасцi. Мн.;
  4. Экзамен: [Верш] // Вяселка. N 3;
  5. Вяселая песня: [Верш] // Там жа. N 4;
  6. Люблю: [Урывак з апов.] // Вяч. Мiнск. 17, 18 лiст.;
  7. Красу ў жыцце нясу: [Урывак з паэмы] // ЛіМ. 2 крас.

1977.

  1. Як задумаў Мiкiта жанiцца: [Верш] // Беларускi каляндар. 1977.
  2. Беласток; Сказ пра Анастасiю Фамiнiчну Купрыянаву: [Верш] // Дзень добры, мама! Мн.;
  3. Трамвай-незасынай: [Верш-казка] // Бярозка. N 3;
  4. Ленiнскiм шляхам: [Верш] // Звязда. 1 снеж.

1978.

  1. Вырай: [Верш] // Адданасць. Мн.;
  2. Наш беларускi ручнiк: [Верш] // Дзень паэзii-78. Мн.;
  3. Ледаход; Верабейчык i праменьчык: [Верш] // Вяселка. N 5;
  4. Сонечныя зайчыкi: [Вершы] // Там жа. N 11;
  5. Месяцаход; Сунiчка: [Вершы] // Работнiца i сялянка. N 7;
  6. Старажылы космасу: [Верш] // Вяч. Мiнск. 1 лiст.;
  7. «Марыў наш вялiкi Ленiн…»: [Вершы] // Звязда. 2 снеж.

1979.

  1. Мова: [Верш] // Дзень паэзii-79. Мн.;
  2. Iгнатка: [Урыўкi з паэмы-казкi] // Бярозка. N 3;
  3. Чэрвень: [Вершы] // Там жа. N 6;
  4. Дзе быў, сынок?: [Верш] // Вяселка. N 5;
  5. Наша метро: [Вершы] // Вяч. Мiнск. 9 чэрв.;
  6. Люты; Сняжынкi: [Вершы] // Нiва. 4 лют.;
  7. Прытворка: [Вершы] // Нiва. 4 лют.;
  8. Прытворка: [Верш] // Там жа. 11 лют.;
  9. Аўсянкi: [Вершы] // Пiянер Бел. 14 чэрв.;
  10. Сталявары: [Вершы] // Чырв. змена. 10 чэрв.

1980.

  1. Натхненне; Бярозавы вецер: [Вершы] // Дзень паэзii-80. Мн.;
  2. Дожджык-памагаты: [Вершы] // Вяселка. N 10;
  3. Старанная вучанiца: [Вершы] // Нiва. 17 жн.

1981.

  1. Калабок: [Верш] // Вяселка. Мн.;
  2. Харашынка; «Iду вучыцца…»: [Вершы] // Дзень паэзii-81. Мн.;
  3. Сонца: [Верш] // Нiва. 27 вер.;
  4. Восень: [Верш] // Там жа. 25 кастр.

1982.

  1. Роздум: [Вершы] // Дзень паэзii-82. Мн.;
  2. Ленiнскае слова: [Верш] // На сцягу i ў сэрцы. Мн.;
  3. Дзiва: [Небылiца-верш] // Вожык. N 19.

1983.

  1. Размова ў космасе; Авечкi: [Вершы] // Вяснянка. Мн.;
  2. Як кураняткi сонейка адшукалi: [Верш-казка] // Казкi беларускiх пiсьменнiкаў. Мн.;
  3. Восень: [Верш] // Слова аб роднай прыродзе. Мн.;
  4. Камiсар: [Верш] // Бярозка. N 6;
  5. Ад хваробы ўратаваў: [Верш] // Вожык. N 9;
  6. Калi ты майстар: [Вершы] // Вяселка. N 3;
  7. Рыбак: [Верш] // Нiва. 15 мая;
  8. Непаседа; Смяшынка: [Вершы] // Там жа. 20 лicт.;
  9. А дзе лета?; Сняжынкi; Першы снег: [Вершы] // Там жа. 11 снеж.

1984.

  1. Алка i шпаргалка: [Верш]; Смяшынкi // Бярозка. Мн.;
  2. Коцiкi: [Вершы] // Хрэстаматыя па беларускай дзiцячай лiтаратуры. Мн.;
  3. Падманшчыца: [Вершы] // Нiва. 15 крас.;
  4. Саўкавы расказы: [Верш] // Там жа. 23 снеж.

1985.

  1. Невядомы партызан; Крынiчка партызанская: [Вершы] // Партызаны, партызаны… Мн.

Об авторе (библиография):

  1. Дзеружынскi Авяр`ян // Беларускiя пiсьменнiкi: Бiябiблiягр. слоўнiк. У 6 т. Т. 2 / Iн-т лiт. iмя Я. Купалы АН РБ, Беларус. Энцыкл.; Пад рэд. А. В. Мальдзiса; Рэдкал.: I. Э. Багдановiч i iнш. — Мн.: БелЭн, 1993. — С. 338 — 341.
  2. Дзеружынскі Авяр’ян Сафонавіч // Генаш, В. С. Літаратурная Гомельшчына / В. С. Генаш, В. І. Смыкоўская. — Гомель, 1991. — С. 54 — 56.
  3. Клімава, Т. Хляўно – мая маленькая дзяржава : З аўтабіяграфіі Авер’яна Дзеружынскага / Таццяна Клімава // Зара над Сожам. – 2019. – 8 чэрвеня. – С. 15.
  4. Марціновіч, А. Бай з музычнай душой / Алесь Марціновіч // Літаратура і мастацтва. – 2019. – 5 ліпеня. – С. 5.

На белорусском языке:

  1. Авяр’яну Дзеружынскаму — 50 гадоў // ЛіМ. 1969. 13 чэрв.;
  2. Авяр’яну Дзеружынскаму — 60 // Там жа. 1979. 8 чэрв.;
  3. Беларуская дзiцячая лiтаратура. Мн., 1980. С. 115-117;
  4. Бечык В. Прад высокаю красою… Мн., 1984. С. 249-255;
  5. Карабан С. Нарысы гiсторыi беларускай савецкай крытыкi 20-30-х гадоў. Мн., 1971. С. 74-75, 128, 157;
  6. Кухараў С. Мая пявучая мацi — Беларусь // Чырв. змена. 1994. 9 чэрв.;
  7. Лiтвiнаў Р. З любоўю да дзяцей // Наст. газ. 1979. 9 чэрв.;
  8. Маеўскi В. Паэт песеннiк // Звязда. 1969. 10 чэрв.;
  9. Марцiновiч А. Авяр`яну Дзеружынскаму — 75 // Пралеска. 1994. N 6;
  10. Няхай Р., Астрэйка А. Сябруючы, будзем патрабавальнымi // ЛіМ. 1974. 12 крас.;
  11. Пiсьменнiкi Савецкай Беларусi: Кароткi даведнiк. Мн., 1981;
  12. Прануза П. З песняй па жыццi // Наст. газ. 1994. 3 жн.;
  13. Пысiн А. I пайшла песня ў свет // ЛіМ. 1979. 8 чэрв.;
  14. Фомчанка А. Песня роднаму краю // Вяч. Мiнск. 1969. 10 чэрв.;
  15. Чарняўская В. «Цi-лю-лю, цi-лю-лю!» // ЛіМ. 1975. 15 жн.;
  16. Яфiмава М. Не казкай адзiнай… // Там жа. 1975. 21 сак.
  17. Аверьяну Деружинскому – 50 лет // Знамя юности. – 1969. – 11 июня.
  18. Прануза, П. Добры ветрык : [аб кнізе “Добры ветрык”] / П. Прануза // Гомельская праўда. – 1970. – 24 сакавіка.
  19. Галіноўская, Н. У госці да кветак / Н. Галіноўская // Літаратура і мастацтва. – 1971. – 23 красавіка.
  20. Літвінаў, Р. Пра родны край : [аб кнізе “Ластаўка”] / Р. Літвінаў // Гомельская праўда. – 1972. – 29 студзеня.
  21. Літвінаў, Р. Чароўны свет дзяцінства / Р. Літвінаў // Літаратура і мастацтва. – 1972. – 1 снежня.
  22. Содаль, У. Пра дакладнае слова / У. Содаль // Полымя. – 1972. – № 11. – С. 243.
  23. Мядзведзеў, І. З любоўю да малышоў : [аб кнізе “Бегунок”] / І. Мядзведзеў // Маяк. – 1973. – 4 студзеня.
  24. “Песня буйна сэрца выбірае…” // Пачатковая школа. – 1994. – № 6. – С. 51.
  25. Кухараў, С. “Мая пявучая маці – Беларусь” / С. Кухараў // Чырвоная змена. – 1994. – 9 чэрвеня.
  26. Марціновіч, А. Авяр’яну Дзеружынскаму – 75 / А. Марціновіч // Пралеска. – 1994. – № 6. – С. 2, 15.
  27. Прануза, П. З песняй па жыцці / П. Прануза // Настаўніцкая газета. – 1994. – 3 жніўня.
  28. Ёсць на свеце добры бай / Марціновіч, А. Святло чароўнага ліхтарыка: Ч. 2. / А. Марціновіч. – Мінск : Народная асвета, 1998. – С. 165 – 171.
  29. Андруковіч, А. “У сэрцы музыка і словы…” : [песенная лірыка А. Дзеружынскага] / А. Андруковіч // Роднае слова. – 1999. – № 5 – 6. – С. 38 – 47.
  30. Лазарэнка, П. Сэрца паэта, адданае Беларусі / П. Лазарэнка // Зара над Сожам. – 1999. – 4 верасня.
  31. Лысенка, З. Спеўнае слова / З. Лысенка // Літаратура і мастацтва. – 1999. – 4 чэрвеня.
  32. Прануза, П. У дружбе з песняй / П. Прануза // Сям’я. – 1999. – 2 ліпеня.
  33. Яфімава, М. ”Без мелодыі няма душы…” / М. Яфімава // Настаўніцкая газета. – 1999. – 19 чэрвеня.
  34. Дзеружынскі Авяр’ян : [некралог] // Літаратура і мастацтва. – 2002. – 11 студзеня.
  35. Дзеружынскі Авяр’ян (1919 – 2002) : [каляровае фота на ўклейцы] // Пачатковая школа. – 2009. – № 5. – уклейка “Літаратурныя партрэты”.
  36. “Сож любы мой, дарагі!”: Авяр’ян Дзеружынскі // Сожскі карагод: [нарысы] / Бібліятэка Гомельскага абласнога аддзялення ГА “Саюз пісьменнікаў Беларусі” ; [пад агульнай рэдакцыяй І. Ф. Штэйнера]. – Гомель : Сож, 2010. – С. 12 – 15. 1\18819
  37. Пісьменнікі нашага (Кармянскага) раёна : [Авер’ян Дзеружынскі; Васіль Маеўскі] // Зара над Сожам. — 2014. — 30 августа. — С. 11.