Гусак Сергей Адамович

2 Дек
Posted on Author admin

Гусак Сергей Адамович (2.4.1930, д. Иванковщина Мозырского р-на Гомел. обл. — 20.12.1969, г. Брест; похоронен на гарнизонном (военном) кладбище), критик, литературовед. Член СП Беларуси с 1969 г.

Биография:

Родился в крестьянской семье. Закончил мозырскую среднюю школу. В 1950 г. поступил на филологический факультет БГУ. Учебу совмещал с работой в редакции газеты «Калгасная праўда». Университет закончил в 1955 г. В 1955-1956 гг. работал преподавателем в Желудокской средней школе на Гродненщине, с 1956 г. по 1958 г. — в Волчинской СШ Высоковского р-на Брестской обл. С 1958 г. — заведующий Высоковского (сейчас Каменецкого) районного отдела народного образования Брестской области. С 1959 г. по 1962 г. учился в аспирантуре при БГУ. В 1960-1962 гг. — старший научный сотрудник научно-исследовательского Института педагогики, а с 1962 г. до 1965 г. — начальник учебно-методического отдела Министерства образования БССР. В 1965 г. перешел на преподавательскую работу на кафедру белорусской литературы БГУ. В 1967 г. назначен заместителем декана филологического факультета. С 1968 г. — ректор Брестского пединститута, где работал до последних дней жизни.

Первой публикацией С. Гусака была статья «Надзенныя задачы», напечатанная в «Настаўнiцкай газеце» (1959). Отличительной чертой его таланта было повышенное внимание к творчеству молодых, а также требовательность, умение углубиться в творческую лабораторию выдающихся мастеров слова. Он много сделал для пропаганды и исследования белорусской прозы. Выступал со статьями и очерками по проблемам развития белорусского романа, повести, рассказа. В 1967 г. по материалам диссертации издал критико-биографический очерк «Аляксей Кулакоўскi». Книга лучших критических статей «Пафас праўды» была издана уже без участия автора, после его смерти (1973).

Работы автора (библиография):

  1. Творчество Алексея Кулаковского: Автореф. дис…канд. филол. н. — Мн., 1965.
  2. Аляксей Кулакоўскi: Крытыка-бiягр. нарыс. — Мн., 1967. Рэц.: Андраюк С. Сувязь з часам // Маладосць. 1968. N 8;
  3. Дзюбайла П. Творцы правяраюцца жыццем // Полымя. 1968. N 2;
  4. Пшыркова В. Шлях пiсьменнiка // ЛіМ. 1968. 15 сак.
  5. Пафас праўды. Мн., 1973. Рэц.: Базарэвiч М. Маштабнасць думкi даследчыка // Звязда. 1974. 13 лiстап.;
  6. Бярозкiн Р. Спадчына крытыка // Полымя. 1973. N 7;
  7. Герцовiч Я. Спадчына крытыка // Беларусь. 1974. N 5;
  8. Лецка Я. Пафас ягонага жыцця // Маладосць. 1974. N 5;
  9. Марцiновiч А. Запрашэнне да роздуму // Мiн. праўда. 1974. 25 кастр.;
  10. Яго ж. Талент, роздум, адкрыцце // Гомел. праўда. 1973. 12 верас.;
  11. Моисейчик А. Оставленное людям // Заря. 1973. 27 июля.

1959.

  1. Надзенныя задачы // Настаўн. газ. 3 сак.

1961.

  1. Жалавек i яго жыццевая дарога: [Рэц. на кн.: Адамчык В. Свой чалавек. Мн. 1958] // Маладосць. N 3;
  2. Аўтарская пазiцыя i логiка характараў: [Рэц. на кн.: Савiцкi А. Кедры глядзяць на мора. Мн., 1960] // Там жа. N 7;
  3. Размова з малымi: [Рэц. на кн.: Данiленка М. Зачараваны гарлачык. Мн., 1961] // Там жа. N 10;
  4. Новая хрэстаматыя [Рэц. на кн.: Родная лiтаратура: Хрэстаматыя для VII класа васьмiгадовай школы. Мн., 1961] // Нар. асвета. N 9;
  5. Рамантыка барацьбы: [Рэц. на кн.: Волкодаев П. Чей мальчишка? Мн., 1961] // ЛіМ. 29 верас.;
  6. З пазiцый высокай чалавечнасцi: [Рэц. на кн.: Симонова О. Кухаренок. Мн., 1961] // Там жа. 24 лiстап.;
  7. Вучэбнае кiно просiць «зяленую вулiцу» // Настаўн. газ. 9 снеж.

1962.

  1. Духоўны свет героя: Нататкi аб псiхалагiчным аналiзе ў сучаснай прозе // Маладосць. N 3;
  2. Пошукi, здабыткi i страты // Полымя. N 4;
  3. Ад роднай зямлi: [Рэц. на кн.: Александровiч С. Ад роднае зямлi. Мн., 1962] // Там жа. N 8;
  4. Сюжэт — сабе, характар — сабе…: [Рэц. на кн.: Жычка Х. Пiфагоравы штаны. Мн., 1961] // ЛіМ. 26 студз.

1963.

  1. Задума i ўвасабленне: [Рэц. на кн.: Прошын С. Я забыў пра цiшыню. Мн., 1963] // Маладосць. N 12;
  2. Першыя крокi апорных школ на Гомельшчыне // Нар. асвета. N 3;
  3. Голас часу: [Рэц. на кн.: Брыль Я. Працяг размовы. Мн., 1962] // Полымя. N 1;
  4. Гледзячы ў люстра // Настаўн. газ. 10 лiп.

1964.

  1. «Карэннi i вышыня»: [Рэц. на кн.: Савiцкi А. Жанчына. Мн., 1963] // Маладосць. N 4;
  2. «З роднага кута»: [Рэц. на кн.: Мiцкевiч У. З роднага кута. Мн., 1964] // Нар. асвета. N 7;
  3. Падение Семена Гукана // Неман. N 3;
  4. Быт, час, герой // Полымя. N 8;
  5. Уменне заўважаць добрае: [Рэц. на кн.: Мехау У. Станцыя паблiзу Тамбова. Мн., 1964] // Там жа. N 9.

1965.

  1. Аўтары хрэстаматыi — у дапамогу настаўнiку: [Рэц. на кн.: Тамашова Л., Царанкоў Л. Вывучэнне беларускай лiтаратуры ў VIII класе. Мн., 1965] // Нар. асвета. N 10;
  2. У пошуках будучынi: [Рэц. на кн.: Лобан М. На парозе будучынi. Мн., 1964] // Полымя. N 1;
  3. Новыя магчымасцi: [Рэц. на кн.: Сачанка Б. Зямля маiх продкаў. Мн., 1964] // Там жа. N 3;
  4. Першая аповесць паэта: [Рэц. на кн.: Нядзведскi У. Хлопцы з другога корпуса. Мн., 1964] // Там жа. N 9.

1967.

  1. З пачуццем абавязку: [Рэц. на кн.: Пширков Ю. А. Е. Богданович. Мн., 1966] // Беларусь. N 1;
  2. Свет юнацтва: [Рэц. на кн.: Навуменка I. Таполi юнацтва. Мн., 1966] // Маладосць. N 2;
  3. Шляхам жыцця // Там жа. N 11;
  4. Перамагае новае: [Рэц. на кн.: Кулакоўскi А. Расце мята пад акном. Мн., 1966] // Полымя. N 3;
  5. Пафас праўды // Там жа. N 9, 10.

1968.

  1. На галоўным напрамку // Кулакоўскi А. Твой шлях перад табою. Мн.

1969.

  1. Скрозь жывуць людзi: [Рэц. на кн.: Капыловiч М. Скрозь жывуць людзi. Мн., 1968] // Маладосць. N 10;
  2. Памяць вайны: [Рэц. на кн.: Арабей Л. Сярод ночы. Мн., 1968] // Полымя. N 5.

Об авторе (библиография):

  1. Гусак Сяргей // Беларускiя пiсьменнiкi: Бiябiблiягр. слоўнiк. У 6 т. Т. 2 / Iн-т лiт. iмя Я. Купалы АН Рэспублiкi Беларусь, Беларус. Энцыкл.; Пад рэд. А. В. Мальдзiса; Рэдкал.: I. Э. Багдановiч i iнш. Мн.: БелЭн, 1993. — С. 294 — 295.

На белорусском языке :

  1. Андраюк С. Пра галоўнае // ЛіМ. 1974. 4 кастр.;
  2. Бугаеў Д. Сяргей Адамавiч Гусак: [Некралог] // Веснiк БДУ. Фiлалогiя, журналiстыка. 1970. N 2;
  3. Лецка Я. Урокi крытыкi // ЛіМ. 1980. 11 крас.;
  4. Майсейчык А. З клопатам пра вечнае // Там жа. 1974. 29 лiстап.;
  5. [Некралог] // Там жа. 1969. 26 снеж.;
  6. Пiсьменнiкi Савецкай Беларусi: Кароткi даведнiк. Мн., 1981;
  7. Пшыркоў Ю. Калеснiк У. Пакiнутае людзям // Гусак С. Пафас праўды. Мн., 1973.