Гошкевич Иосиф Антонович

2 Дек

Гошкевич Иосиф Антонович (4.4.1814, с. Стреличево Хойникского р-на Гомел. обл. — 3.5.1875, д. Мали Островецкого р-на Гродн. обл.), дипломат, ученый-языковед, исследователь Дальнего Востока, Японии и Китая, натуралист.

Биография:

Из семьи священника. Закончил Минскую духовную семинарию, Петербургскую духовную академию (1839). В 1839-1849 гг. в составе Русской духовной миссии в Пекине. Исследовал культуру и философию Китая и Японии, изучал китайский, корейский, японский и другие языки. Одновременно занимался вопросами астрономии и метеорологии. В качестве переводчика сопровождал на фрегате «Паллада» дипломатическую миссию адмирала Е. В. Путятина в Японию (1852-1855). При его участии заключен русско-японский договор 1855 г.

В 1858-1865 гг. первый русский консул в Японии. Один из первых иностранцев, кому позволили выехать за пределы японской столицы и совершить путешествие по стране.В 1865 г. с семьей вернулся на родину. В 1867 г. вышел в отставку и жил в поместье Мали (сейчас Островецкий район Гродненской области).

Изданный им первый в России «Японско-русский словарь» (1857) отмечен медалью Петербургской АН и Демидовской премией. На острове Хоккайдо (Япония) Гошкевичу И. А. поставлен памятник. В 1994 г. открыт памятник и в Островце; создан японско- бело- русско-русский фонд им. И. А. Гошкевича. Его именем названы описанные им неизвестные раннее виды насекомых, залив в Северной Корее.

Работы автора (библиография):

  1. О корнях японского языка. — Вильна, 1899.
  2. Хонкон // Независимая газета. — 1997. — 2 октября. — С. 8.

Об авторе (библиография):

  1. Файнберг Э. Я. И.А. Гошкевич — первый русский консул в Японии (1858-1865 гг.) / Э.Я. Файнберг // Историко-филологические исследования. – М., 1967.
  2. Грицкевич, В. П. Путешествия наших земляков: Из истории страноведения Белоруссии / В.П. Грицкевич. – Мн., 1968.
  3. Грицкевич, В. П. Аўтар першага япона-рускага слоўнiка / В.П. Грицкевич // Беларусь. – 1969. – № 9;
  4. Грицкевич, В. П. Беловолосый консул / В.П. Грицкевич // Неман. – 1973. – № 1. – С. 179;
  5. Грицкевич, В. П. От Немана к берегам Тихого океана / В.П. Грицкевич. – Мн., 1986. – С. 204 — 215.
  6. Восіп Гашкевіч – беларускі Адысей // Літаратура і мастацтва. – 1992. – 14 лютага. – С. 9.
  7. Гузанаў, В. Адысей з Беларусi / В. Гузанаў. – Мн. : Полымя, 1993.
  8. Возвращение забытого сына // Народная газета. – 1994. – 27 жніўня.
  9. Гашкевiч Iосiф Антонавiч // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi : У 6 т. Т. 2. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал. : Б. I. Сачанка (гал. рэд.) i iнш. – Мн. : БелЭн, 1994. – С. 499 — 500.
  10. Краўчанка, П. Белавалосы консул / П. Краўчанка // Голас Радзімы. – 1994. – № 35. – С. 3 — 4.
  11. Кравченко, П. Беловолосый консул Иосиф Гошкевич / П. Кравченко // Советская Белоруссия. – 1994. – 27 августа
  12. Кравченко, П. Знает Япония, помнит Россия, чтит Беларусь / П. Кравченко // Рэспубліка. – 1994. – 27 жніўня. – С. 3.
  13. Гашкевіч Іосіф Антонавіч // Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. – Мн., 1995. – С. 393 — 394.
  14. З іменем Іосіфа Гашкевіча // Чырвоная змена. – 1995. – 4 сакавіка.
  15. Арлоў, У. Збіральнік лягушак і камянёў… / У. Арлоў // Свободные новости. – 1996. – Май (№ 20).
  16. Майер, В. Предисловие к статье И. А. Гошкевича «Хонкон» посвящено И. А. Гошкевичу / В. Майер // Независимая газета. – 1997. – 2 октября. – С. 8.
  17. Славутыя землякі: Гашкевіч Іосіф Антонавіч // Памяць: Гіст.- дакум. хроніка Рэчыцкага р-на ў 2 кн. Кн. 1. / Укл. П. П. Рабянок. – Мн. : Беларусь, 1998. – С. 75.
  18. Помнік Гашкевічу // Наша ніва. – 2000. – 13 сакавіка.
  19. Сапасюк, В. Первый консул / В. Сапасюк // Советская Белоруссия. – 2000. – 22 января.
  20. Бутэвіч, А. Беларускі знаўца Японіі дыпламат Іосіф Гашкевіч / А. Бутэвіч // Звязда. – 2001. – 16 кастрычніка.
  21. Мальдзіс, А. Японскі дзённік / А. Мальдзіс // Голас Радзімы. – 2002. – 20 сакавіка. – С. 6.
  22. Кулажанка, Л. Да пачатку хрысціянства ў Японіі // Царкоўнае слова. – 2002. – Люты (№ 3). – С. 15.
  23. Мальдзіс, А. Японскі дзеннік : [Другія міжнар. бел.–яп. чытанні, прысвечаныя І. Гашкевічу, адбыліся ў Японіі ў кастр. 2001 г.] / А. Мальдзіс // Голас Радзімы. – 2002. – 20 сак. – С. 6.
  24. Гуринович, И. «Беловолосый консул», или Путешествие длиною в жизнь / И. Гуринович // Советская Белоруссия. – 2003. – 24 января.
  25. Цішук, Г. Гашкевіч: на фрэгаце і на зямлі / Г. Цішук // Беларусь. – 2003. – № 3. – С. 40 — 41.
  26. Щеглов, Г. Одиссей из Белой Руси / Г. Щеглов // Ступени. – 2004. – № 3. – С. 39 — 43.
  27. Гуринович, И. «Беловолосый консул», или Путешествие длиною в жизнь / И. Гуринович // Советская Белоруссия. – 2003. – 24 янв.
  28. Цішук, Г. Гашкевіч: на фрэгаце і на зямлі // Беларусь. – 2003. – № 3. – С. 40 – 41.
  29. Кухарава, А. Консул з Белай Русі / А. Кухарава // Адукацыя і выхаванне. – 2006. – № 10. – С. 81 -83.
  30. Расолька, С. Не сорамна і перад японцамі / С. Расолька // Звязда. – 2008. – 6. верас. – С. 5.
  31. Брагина, Н. Востоковед и консул / Н. Брагина // Гомельские ведомости. – 2009. – 23 апр. – С. 15.
  32. Мальдис, А. Посланник из Островца / Адам Мальдис // Советская Белоруссия. – 2009. – 17 окт. – С. 10.
  33. Ждановіч, І. Востраў сяброў у далёкім моры / Іван Ждановіч // Голас Радзімы. – 2012. – 6 снежня. – С. 4.
  34. Мальдзіс, А. Светлая памяць на далёкай зямлі : [у Японіі створана Таварыства імя Іосіфа Гашкевіча, які доўгі час працаваў там дыпламатам] / Адам Мальдзіс // Голас Радзімы. – 2012. – 1 сакавіка. – С. 1, 3.
  35. Чарнушэвіч, А. Дыпламант з фрэгата “Палада” / Аляксандр Чарнушэвіч // Беларускі час. – 2013. – 15 марта. – С. 18.
  36. Варанько, К.Д. 4 красавіка 2014 года – 200 гадоў з дня нараджэння І.А. Гашкевіча, дыпламата, мовазнаўца, даследчыка Японіі і Кітая / К.Д. Варанько // Адукацыя і выхаванне. – 2014. – № 4. – С. 79 — 80.
  37. Гашкевіч-сан – з беларускіх земляў пан : [да 200-годдзя з дня нараджэння дыпламата, вучонага Іосіфа Антонавіча Гашкевіча] // Краязнаўчая газета. – 2014. – Красавік (№ 13). – С. 1, 6.
  38. Ждановіч, І. Фатаграфіраваў Іосіф Гашкевіч : [у японскім горадзе Кіёта, у архівах Універсітэта Досіся знойдзены негатыў, зроблены Іосіфам Гашкевічам 150 гадоў таму] / Іван Ждановічч // Голас Радзімы. — 2014. — 23 кастрычніка. — С. 1,3.
  39. Захаренко, Г. Путешествие длиною в жизнь / Г. Захаренко // Светлагорскія навіны. – 2014. – 1 красавіка. – С. 4.
  40. Канавалава, Л. Белагаловы консул Рэчыцкага павета / Людміла Канавалава // Гомельская праўда. – 2014. – 5 чэрвеня. – С. 13.
  41. Корбут, В. Консул с веткой сакуры / Виктор Корбут // Советская Белоруссия. – 2014. – 20 марта. – С. VI; (Союз: Беларусь – Россия; № 11).
  42. Лохманенко, Л. Он открыл нам Японию : [в Минске прошли международные чтения, посвящённые 200-летию со дня рождения первого консула Российской империи Иосифа Гошкевича] / Леонид Лохманенко // Народная газета. – 2014. – 3 мая. – С. 11. – (Союзное вече; № 18).
  43. Мартинович, А. Свой человек в стране Восходящего солнца / Алесь Мартинович // Нёман. – 2014. – № 2. – С. 178 – 195.
  44. Обухава, Н. Кітайская місія / Наталля Обухава // Маладосць. – 2014. – №. – 3. – С. 119 – 121.
  45. Паўловіч, Н. Місіянерская адысея ў палову жыцця / Наталля Паўловіч // Маяк Палесся. – 2014. – 28 сакавіка. – С. 3.
  46. Целеш, Л. 200 гадоў з дня нараджэння Іосіфа Гашкевіча : [біяграфія] / Лявон Целеш // Наша слова. – 2014. – 26 сакавіка. – С. 1, 6.
  47. Целеш, Л. Канспектыўна: да 200-годдзя Гашкевіча / Лявон Целеш // Маладосць. – 2014. – № 3. – С. 114 – 118.
  48. Целеш, Л. Па сцяжынгах Іосіфа Гашкевіча // Краязнаўчая газета. – 2014. – Красавік (№13). – С. 2.
  49. Целеш, Л. Сцежкамі Іосіфа Гашкевіча : [у краіне праходзяць урачыстасці з нагоды 200-х угодкаў славутага земляка Іосіфа Гашкевіча] / Лявон Целеш // Голас Радзімы. – 2014. – 27 сакавіка. – С. 4.
  50. Целеш, Л. Чалавек з легенды / Лявон Целеш // Хойніцкія навіны. – 2014. – 29 сакавіка. – С. 12.
  51. Чарнякевіч, Ю. Консул са Стрэлічава / Юрый Чарнякевіч // Культура. — 2014. — 7 чэрвеня. — С. 14.
  52. Шадурский, В. Иосиф Гошкевич – как символ белорусско-японского сотрудничества / В.Ш. Шадурский // Журнал международного права и международных отношений. – 2014. – № 2. – С. 9 – 11.
  53. Шчарбачэвіч, Н. У сэрцы з’яднаў Японію і Беларусь : [па рашэнні 37-й сесіі Генеральнай канферэнцыі ЮНЕСКА 200-гадовы юбілей ураджэнца Беларусі Іосіфа Гашкевіча афіцыйна ўключаны ў каляндар памятных дат ЮНЕСКА на 2014 – 2015 гады] / Ніна Шчарбачэвіч // Звязда. – 2014. – 25 сакавіка. – С. 6.
  54. Адкрыты памятны знак Іосіфу Гашкевічу ў г. Астраўцы // Наша слова.— 2015. — 6 студзеня.— С. 7.
  55. Медельцов, А. В память об Иосифе Гошкевиче / Александр Медельцов // Царкоўнае слова. – 2015. – 19 чэрвеня. — С. 10—12.
  56. Помнік у Астраўцы : [Іосіфу Гашкевічу] / Л. Беленькая // Краязнаўчая газета. — 2015. — Студзень (№ 2). — С. 5.
  57. Кирик, С. Иосиф Гошкевич. Первый консул в Японии / Сергей Кирик // Белорусская военная газета. — 2016. — 23 сентября. — С. 7.
  58. Галузо, С. Коничива, Иосиф-сан  / Светлана Галузо // Сельская газета. – 2019. – 21 марта. – С. 15.
  59. Іосіф Антонавіч Гашкевіч – гонар нашай малой Радзімы // Хойніцкія навіны. – 2019. – 25 мая. – С. 1.
  60. Краскина, А. Род Гошкевичей объединяет / А. Краскина // Гомельская праўда. — 2017. — 24 кастрычніка. — С. 8.
  61. Мороз, В. Спасибо, земляк / Виктория Мороз // Гомельская праўда. – 2019. – 28 мая. – С. 5.
  62. Наш человек на Хоккайдо // Рэспубліка. — 2018. — 3 красавіка. — С. 7.
  63. Смусенок, Е. Иосиф Гошкевич : Дипломат : Ученый : Лингвист / Елена Смусенок // Хойніцкія навіны. – 2019. – 1 чэрвеня. – С. 5.
  64. Шаройка, А. Гістарычныя імёны ў беларускім кіно / Алена Шаройка  //  Роднае слова. – 2017. –  № 10. – С. 84–86.