Ващенко Гавриил Харитонович

30 Ноя

Ващенко Гавриил Харитонович (20.6.1928, д. Чикаловичи Брагинского р-на Гомел. обл. — 14.02.2014, г. Минск), белорусский живописец.

Биография:

Заслуженный деятель искусств БССР (1977). Профессор (1980). Народный художник Беларуси (1988). Окончил Львовский институт прикладного и декоративного искусства (1955). На педагогической работе с 1955 г. (с 1961 г. в белорусском театрально-художественном институте, заведующий кафедрой монументально-декоративного искусства с 1975 г.). Работает в области станковой живописи, акварели, монументалльной росписи, витража. Работы выделяются жанровым и тематическим разнообразием. В произведениях «Мае Палессе», «Нафтавiкi Палесся», «Дума пра хлеб» ( все в 1973 г.), «Мацярынскiя крылы» (1975), «Нацюрморт з барэльефам Гусоўскага» (1986) и др. размышления о былом родной земли, актуальные проблемы современности, патриотизм. Важным событиям белорусской истории посвящены полотна «Грунвальдская бiтва» (1985), триптих о восстании К. Калиновского «За зямлю, за волю» (1983), «Балада пра мужнасць» (1974, серебряная медаль им. М. Грекова), «Прарыў», «Мiр зямлi маей», «Лiпеньскi мед» (1982, за все Государственная премия 1987 г.). Создал портреты выдающихся государственных и политических деятелей, писателей Беларуси: Я. Колоса, Я. Купалы, Ефросиниьи Полоцкой, Кирилла Туровского, Витовта, Льва Сапеги и др. Автор монументальной росписи «Зямля Светлагорская» (1973 г. во Дворце культуры химиков в Светлогорске) и др.

Международный биографичесский центр в Кембридже (Англия) присудил почетные звания «Человек года 1992 — 1996», «Человек ХХ столетия» (1992), именную серебряную медаль, «Золотой диск»(1993-1994).

В 2002 г. в Гомеле открыта Картинная галерея Г.Х. Ващенко, коллекцию которой составила 121 работа художника. В 2013 г. удостоен звания «Почетный гражданин г. Гомеля».

Библиография:

  1. Анисимова, Т. Сын земли полесской / Т. Анисимова // Мозырская неделя. — 1997. — 30 мая.
  2. Барысаў, К. Палессе, песня мая / К. Барысаў // Камуніст Палесся. — 1982. — 20 студзеня.
  3. Васілеўскі, П. Майстар, настаўнік майстроў / П. Васілеўскі // Народная воля. — 2004. — 3 верасня.
  4. Вашчанка, Г. » Не патрабуй ад жыцця больш, чым сам можаш яму даць.» / Г. Вашчанка; гутарыла А. Спасюк // Голас Радзімы. — 2002. — 27 лютага.
  5. Вашчанка, Г. » Нельга патрабаваць ад жыцця болей за тое, што ты можаш яму даць…» / Г. Вашчанка; гутарыў Б. Крэпак // Культура. — 1998. — 7 — 13 лістапада.
  6. Вашчанка, Г. Самая зямная прыгажосць / Г. Вашчанка; гутарыў І. Катляроў // ЛіМ. — 1998. — 19 чэрвеня.
  7. Вашчанка, Г. » Я малюю тое, што мяне хвалюе.» / Гаўрыла Вашчанка; гутарыў П. Васілеўскі // Народная воля. — 2004. — 6 кастрычніка.
  8. Вашчанка, Г. » Я ніколі не дыхаў сваім студэнтам у патыліцы…»/ Гаўрыла Вашчанка; запісаў М. Чэмер // Настаўн. газ. — 2004. — 18 верасня. — С. 7.
  9. Вашчанка Гаўрыла Харытонавiч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т.Т.2. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў i iнш. — Мн.: БелЭн, 1997. — С.48 — 49.
  10. Вашчанка Гаўрыла Харытонавіч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. Т. 1. А капэла — Габелен / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя, 1984. — С. 590 — 591.
  11. Ващенко, Г. Я всегда чувствовал себя белорусским художником / Гавриил Ващенко; интервью взяла Е.Дайнеко // Белорусская деловая газета. — 2001. — 9 февраля. — С. 14.
  12. Ващенко Гавриил Харитонович // Белорусская ССР: Краткая энциклопедия. В 5-и т. Т.5. Биографический справочник / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) [и др.]. — Мн.: Бел. Сов. энциклопедия, 1981. — С. 107.
  13. Ващенко Гавриил Харитонович // Художники Советской Белоруссии. — Мн.: Беларусь, 1976. — С. 60.
  14. Величко, Л. Творческий экзамен / Лилия Величко, Людмила Квитинская // Гомельская праўда. — 2005. — 10 лістапада. — С. 1.
  15. Граматчикова-Йенс, Л. В галерее Ващенко — сам Ващенко / Л. Граматчикова-Йенс // Гомельские ведомости. — 2004. — 30 сентября. — С. 3.
  16. Гизатуллина, И. Художник Гавриил Ващенко / И. Гизатуллина // Во славу Родины. — 1993. — 11 февраля.
  17. Драчоў, П. Народжаны беларускім Палессем / П. Драчоў // Беларускі гістарычны часопіс. — 2004. — № 2. — С. 32 — 33.
  18. Дробова, О. Самородок земли белорусской / О. Дробова // Гомельские ведомости. — 1998. — 25 июня.
  19. Карпович, О. Мастер и уроки / О. Карпович // Советская Белоруссия. — 2003. — 5 июля. — С. 27.
  20. Катляроў, І. Партрэтны летапісец Беларусі / І. Катляроў // Ранак плюс. — 2004. — 28 января. — С. 4.
  21. Катляроў, І. Святочная магчымасць / І. Катляроў // Светлагорскія навіны. — 1997. — 10 снежня.
  22. Катляроў, І. 17 зім Гаўрыіла Вашчанкі / І. Катляроў // Светлагорскія навіны. — 2000. — 18 — 19 лютага.
  23. Клыга, А. Мастер и мастера / А. Клыга // Мастер и мастера // Гомельская праўда. — 2004. — 7 кастрычніка. — С. 7.
  24. Клыга, А. Наканавана вечнасць / А. Клыга // Гомельская праўда. — 1998. — 23 чэрвеня.
  25. Клыга, А. Прикосновение к великой силе творчества / А. Клыга // Гомельская праўда. — 2003. — 11 кастрычніка.
  26. Клыга, А. Сны о желанной гармонии Гавриила Ващенко / А. Клыга // 100%. — 2004. — 15 июля. — С. 17.
  27. Клыга, А. » Творец всю жизнь пишет автопортрет» / А. Клыга // Гомельская праўда. — 2003. — 12 жніўня.
  28. Котляров, И. «… И значит правда есть» / И. Котляров // Рэспублика. — 2003. — 20 чэрвеня. — С. 4.
  29. Кривицкий, Д. Полесский самородок / Д. Кривицкий // Гомельская праўда. — 2000. — 27 чэрвеня.
  30. Крэпак, Б. Зямля бацькоў — зямля сыноў / Б. Крэпак // Звязда. — 1984. — 2 верасня.
  31. Крэпак, Б. Зямля Любові Гаўрылы Вашчанкі / Б. Крэпак // Культура. — 2003. — 18 — 24 кастрычніка. — С. 11.
  32. Молочко, Е. А ещё говорят, что предсказания не сбываются… / Е. Молочко // Народная газета. — 1992. — 26 лістапада.
  33. Мядзведзева, В. Святло палотнаў Гаўрылы Вашчанкі / В. Мядзведзева // Звязда. — 2003. — 21 кастрычніка.
  34. Нарадзіліся на Брагіншчыне: Вашчанка Гаўрыла Харытонавіч // Памяць: Брагін. р-н: Гіст. — дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі / Уклад. І. Ф. Ганжураў; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: Маст. літ., 2003. — С. 665 — 667.
  35. Непаўторны Вашчанка // Народная воля. — 2003. — 14 кастрычніка.
  36. Огонь души, застывший на полотнах // Гомельская праўда. — 1998. — 18 чэрвеня.
  37. Олина, Л. В Гомель, по делам / Л. Олина // Гомельские ведомости. — 2001. — 27 сентября.
  38. Осокина, Л. Душа, распахнутая миру / Лариса Осокина // Гомельские ведомости. — 2005. — 1 ноября. — С. 1, 8.
  39. Перасыпкіна, Л. Майстар і майстры / Л. Перасыпкіна // Народная газета. — 2004. — 1 верасня. — С. 1, 3.
  40. Пешина, Т. » Спалох » — оборванная песня Полесья… / Т. Пешина // Беларусь. — 1999. — № 4. — С. 32 — 33.
  41. Романовец, Е. » Моё искусство питается соками Полесья…» / Е. Романовец // Маяк Палесся. — 2000. — 22 красавіка.
  42. Сіпакоў, Я. Гаўрыла Вашчанка / Я. Сіпакоў // Беларусь. — 2000. — № 11 — 12. — С. 35.
  43. Сурский, О. Образы Полесья / О. Сурский // Дружба народов. — 1982. — № 8. — С. 191 — 193.
  44. Тараканава, М. Выявы дуба ў творах Гаўрылы Вашчанкі / М. Тараканава // Роднае слова. — 2004. — № 2. — С. 89.
  45. Тараканава, М. Манументальны сімвалізм Гаўрылы Вашчанкі / М. Тараканава // Роднае слова. — 2003. — № 6. — С. 93 — 95.
  46. Харэўскі, С. Гаўрыла Вашчанка. Жнівень / С. Харэўскі // Наша нива. — 1999. — 5 июля.
  47. Шныпаркоў, А. Мір людзям маім / А. Шныпаркоў // Дачник. — 1998. — 24 ноября.
  48. Шурховецкий, В. Свет и тени Гавриила Ващенко / В. Шурховецкий // Во славу Родины. — 2003. — 22 ноября. — С. 3.
  49. Шырокі, А. Пясняр Палесся / А. Шырокі // Гомельская праўда. — 1979. — 5 сакавіка.
  50. Шырокі, А. Пясняр Палесся / А. Шырокі // Маяк Палесся. — 1979. — 17 красавіка.
  51. Вашчанка, Г. Час выказваць набалелае і перадуманае : [гутарка з Гаўрылам Вашчанкам / запісала Наталля Шаранговіч] // МАСТАЦТВА. — 2005. — №12. — С. 30 — 35.
  52. Катляроў, І. «Творца ўвасабляе сабой радзіму» : [выстава Г.Х. Вашчанкі «На скрыжаваннях» у Светлагорску] / Ізяслаў Катляроў // ГОМЕЛЬСКАЯ ПРАЎДА. — 2007. — 11 крас. — С. 6.
  53. Вашчанка, Г. Партрэт у інтэр’еры часу : [гутарка з мастаком Г. Вашчанкам / запісаў В. Мііхайлаў] / Г. Вашчанка // БЕЛАРУСЬ. — 2008. — № 8. — С. 38 — 41.
  54. Ващенко, Г. Человек солнца : [беседа с художником Г. Ващенко / беседовала Лара Навменова] // ГОМЕЛЬСКАЯ ПРАЎДА. — 2008. — 19 чэрвеня. — С. 5.
  55. Волкова, Т. Рожденный Полесьем / Татьяна Волкова // РЭСПУБЛIКА. — 2008. — 12 верас. — С. 8.
  56. Кривицкий, Д. Человек ХХ столетия / Дмитрий Кривицкий // ЦВЕТНОЙ ТЕЛЕВИЗОР. — 2008. — 25 июня. — С. 30.
  57. Олина, Л. Долгих лет — от всех 500 тысяч гомельчан! / Лариса Олина // ГОМЕЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ. — 2008. — 24 июня. — С. 1, 2.
  58. Людзі і фарбы Палесся ў творчасці Гаўрыіла Вашчанкі : [карціны] // ПРАЛЕСКА. — 2008. — № 6. — С. укладка.
  59. В картинной галерее Г.Х. Ващенко // ПРАЛЕСКА. — 2008. — № 6. — С. 32.
  60. Штабінская, С. Людзі і фарбы Палесся ў творчасці Гаўрыіла Вашчанкі: да 80-годдзя мастака / Святлана Штабінская // ПРАЛЕСКА. — 2008. — № 6. — С. 31-32.
  61. Крэпак, Б. Нотр-Дам Гаўрылы Вашчанкі / Барыс Крэпак // КУЛЬТУРА. — 2008. — 21-27 чэрвеня. — С. 7.
  62. Ващенко, Г.Х. «Моя дорога в мир искусства началась из Гомеля» : [беседа с художником Г.Х. Ващенко / беседовала Лара Граматчикова-Йенс] // ГОМЕЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ. — 2008. — 17 июня. — С. 1, 4-5.
  63. Берасцень, С. З кагорты класікаў / Святлана Берасцень // ЛIТАРАТУРА I МАСТАЦТВА. — 2008. — 20 чэрвеня. — С. 1.
  64. Берасцень, С. Мастак. Эпоха. Беларусь…: [у канферэнц-зале Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі адбылася прэзентацыя кнігі Наталлі Шаранговіч “Гаўрыіл Вашчанка. Народжаны Палессем” (нататкі пра жыццё і творчасць)] / Святлана Берасцень // Літаратура і мастацтва. – 2009. – 29 мая. – С. 1.
  65. Олина, Л. Ващенко – с Гомелем навек: [народный художник Беларуси Гавриил Ващенко] / Лариса Олина // Гомельские ведомости. – 2009. – 16 июля. – С. 2.
  66. Саўко, Л. Роля Гаўрыіла Харытоновіча Вашчанкі ў беларускім мастацтве / Л. Саўко // Наша слова. – 2010. – 21 крас. – С. 4.
  67. Шарангович, Н. Микрокосмос художника Ващенко / Наталья Шарангович // Неман. – 2011. – №6. – С. 205 – 210.
  68. Ветрава, А. Гаўрыла Вашчанка раскрые “Таямніцы ночы” : [у Нацыянальным мастацкім музеі адкрыта выставы “Таямніца ночы”, прысвечаная 85-годдзю з дня нараджэння мастака Беларусі Гаўрылы Вашчанкі] / Аліна Ветрава // Народная воля. – 2013. – 10 снежня. – С. 7.
  69. Гонар і пашана : [народнаму мастаку Беларусі Гаўрылу Вашчанку прысвоена званне “Ганаровы грамадзянін горада Гомеля”] // Рэспубліка. – 2013. – 28 лістапада. – С. 4.
  70. Кот, А. Ващенко – почётный гражданин Гомеля : [звание почётного гражданина Гомеля присвоено известному белорусскому художнику Гавриилу Ващенко] / Анна Кот // Пенсия Плюс. – 2013. – 5 декабря. – С. 2.
  71. Шымук, Т. Таямніца класіка : [у Нацыянальным мастацкім музеі РБ адкрыта выстаўка “Таямніца ночы”, прысвечаная 85-годдзю з дня нараджэння Гаўрылы Вашчанкі] / Таццяна Шымук // Літаратура і мастацтва. – 2013. – 20 снежня. – С. 16.
  72. Ващенко Гавриил Харитонович : [некролог] // Гомельские ведомости. – 2014. – 15 февраля. – С. 3.
  73. Гавриил Ващенко: не теряйте чувства красоты: [14 февраля ушел из жизни почетный гражданин Гомеля, народный художник Беларуси, академик живописи, профессор Гавриил Харитонович Ващенко] // Светлагорскія навіны. – 2014. – 18 лютага. – С. 2.
  74. Гаўрыла Вашчанка : [памёр народны мастак Беларусі Гаўрыла Вашчанка] // Наша ніва. – 2014. – 19 лютага. – С. 11.
  75. Застылая вечнасць колеру зямлі : [памёр Гаўрыла Вашчанка; з інтэрв’ю ў 2013 годзе Яўгену Рагіну] // Культура. – 2014. – 15 лютага. – С. 1.
  76. Лунёва, Л. “Сышоў чалавек. Застаўся вялікі мастак” : [у Мінску развіталіся з народным мастаком Беларусі Гаўрылам Вашчанкам] / Любоў Лунёва // Народная воля. – 2014. – 18 лютага. – С. 6.
  77. Постигавший искусство : [умер народный художник Беларуси Гавриил Ващенко] // Белорусы и рынок. – 2014. – 17 февраля. – С. 21.
  78. Харэўскі, С. Зачыняюцца дзверы эпохі: [памяці Гаўрылы Вашчанкі] / Сяргей Харэўскі // Мастацтва. – 2014. – № 3. – С. 40 -41.
  79. Янушкевіч, Я. Таямніца ночы : [юбілейная выстава Гаўрылы Вашчанкі ў Нацыянальным мастацкім музеі] / Язэп Янушкевіч // Мастацтва. – 2014. – № 1. – С. 3.
  80. Катляроў, І. Увекавечаныя майстрам : [у Светлагорску праходзіць выстаўка народнага мастака Гаўрылы Вашчанкі] / Ізяслаў Катляроў // Гомельская праўда. — 2015. — 12 мая. — С. 13.
  81. Катляроў, І. Пад аховай анёлаў : [аб творчасці Г. Х. Вашчанкі] / Ізяслаў Катляроў // Культура. — 2015. — 25 красавіка. — С. 9.
  82. Квяткоўскі, А. Дакрананне : [успамін пра Гаўрылу Вашчанку] / Алесь Квяткоўскі // Культура. — 2015. — 14 лютага. — С. 14.
  83. Лабович, О. Ю. Отражение социокультурной тематики в творчестве Г.Х. Ващенко / О.Ю. Лабович, М.И. Старовойтов // Инновационный потенциал молодёжи в современном мире : материалы XXXV международной научно-практической конференции студентов и учащихся, Гомель, 5–7мая 2015 г. – Гомель : БТЭУПК, 2015. – С. 88 — 89. 1\54944-окр
  84. Лабович, О. Ю. Творческий путь Г. Х. Ващенко / О. Ю. Лабович // От идеи к инновации. – Мозырь: МГПУ им. И. П. Шамякина, 2015. – С. 145 – 146. 1/52940 – окр
  85. Степан, В. Вава: [из воспоминаний о Г. Ващенко] / Владимир Степан // Советская Белоруссия. — 2016. — 14 мая. – С. 11.
  86. Васілеўскі, П. Эпоха Адраджэння : Беларускі кантэкст : «Гаўрыла Вашчанка. Да 90-годдзя з дня нараджэння» ў Палацы мастацтва / Пётра Васілеўскі // Мастацтва. – 2018. – № 8. – С. 6–7.
  87. Вашчанка, К. Запавет чалавечнасці // Культура. – 2018. – 23 чэрвеня. – С. 15.
  88. Завадская, И. Художник Полесья / Ирина Завадская // Советская Белоруссия  — 2018. — 7 июля. — С. 16.
  89. Катляроў, І. Увасабляў сабой Радзіму / І. Катляроў // Культура. – 2018. – 23 чэрвеня. – С. 14.
  90. Катляроў, І. Чалавек стагоддзя / І. Катляроў // Светлагорскія навіны. – 2018. – 21 чэрвеня. – С. 3. ; 26 чэрвеня. – С. 3.
  91. Крэпак, Б. Гаўрыла Вашчанка / Барыс Крэпак // Культура. — 2018. — 6 студзеня. — С. 7.
  92. Лазарава, І. Выстаўка работ народнага мастака Беларусі Гаўрылы Вашчанкі «Ave Радзіма» з фондаў Гомельскай карціннай галерэі майстра адкрылася ў Маскве ў дзелавым і культурным комплексе Пасольства Беларусі ў Расіі / Іна Лазарава // Літаратура і мастацтва. – 2018. – 19 кастрычніка. – С. 3.
  93. Міхееў, В. Гаўрыла Вашчанка: Там, дзе ў мастацтве губляецца душа, губляецца і само мастацтва / Веніямін Міхееў // Беларусь. – 2018. –  № 4. –  С. 53–56.
  94. Налётава, Н. Мастацкае асэнсаванне асобы і творчасці Гаўрылы Вашчанкі ў аповесці «Чырвоная брама» Віктара Карамазава / Н. Налётава // Роднае слова. – 2018. – № 6. – С. 17–19.
  95. Свірко, І. Тры прычыны — завітаць на вернісаж  / Ірына Свірко // Рэспубліка. — 2018. — 24 ліпеня. — С. 13.
  96. Чернявский, Д. «Ave Радзіма» Ващенко в Москве / Дмитрий Чернявский // Гомельские ведомости. – 2018. – 16 октября. – С. 3.
  97. Чернявский, Д. Живописец родной земли / Д. Чернявский // Гомельские ведомости. – 2018. – 19 июня. – С. 5.
  98. Шульга, Е. Живопись, завещанная нам / Е. Шульга // Гомельские ведомости. – 2018. – 28 июня. – С. 21.