Науменко Иван Яковлевич

21 Авг
Posted on Author admin

Науменко Иван Яковлевич (16.2.1925, г. Василевичи Речицкого р-на Гомел. обл. — 17.12.2006, г. Минск), белорусский писатель и литературовед. Академик АН БССР (1980, член-корреспондент с 1972), доктор филологических наук (1969), профессор (1971). Заслуженный деятель науки БССР (1978). Член СП СССР с 1957 г.

Биография:

Окончил БГУ (1950). Участник Великой Отечественной войны. Работал в редакциях газет «Бальшавiк Палесся» (1945-1951), «Звязда» (1951-1952), на кафедре белорусской литературы БГУ (1954-1973). С 1973 г. директор Института литературы имени Я. Купалы АН БССР. Председатель Верховного Совета БССР (1985-1990).

Печатается с 1955 г. В 1957 г. вышел первый сборник рассказов «Сямнаццатай вясной». Автор книг «Таполi юнацтва», «Сасна пры дарозе», «Асеннiя мелодыi» и др.

Лауреат премии Ленинского комсомола Беларуси (1967) за книгу «Таполi юнацтва», Государственной премии БССР им. Я. Колоса (1972) за книги «Янка Купала: Духоўны воблiк героя» i «Якуб Колас: Духоўны воблiк героя».

Награжден орденами Отечественной войны II степени, Красной Звезды, Трудового Красного Знамени, Октябрьской революции, медалью Франциска Скорины и другими медалями.

Работы автора (библиография):

  1. Семнаццатай вясной: Апавяданні. — Мн., 1957.
  2. Хлопцы-равеснікі: Апавяданні. — Мн., 1958.
  3. Верасы на выжарынах: Апавяданні. — Мн., 1960.
  4. Голубиный взлет: Рассказы. — М.: Советский писатель, 1961.
  5. Бульба: Аповесць. — Мн.: Беларусь, 1964.
  6. Таполі юнацтва: Апавяданні. — Мн.: Беларусь, 1966.
  7. Пісьменнікі-дэмакраты. — Мн., 1967.
  8. Вецер у соснах: Раман. — Мн.: Беларусь, 1967.
  9. Путешествие в юность: Повесть и рассказы. — М.: Советский писатель, 1967.
  10. Вераніка: Апавяданні. — Мн.: Нар. асвета., 1968.
  11. Падарожжа ў юнацтва. Выбранае. — Мн.: Маст. літ., 1972.
  12. Та самая земля: Повесть и рассказы. — М.: Советский писатель, 1973.
  13. Сасна пры дарозе: Раман. — Мн.: Маст. літ., 1975.
  14. Замяць жаўталісця: Аповесці і апавяданні. — Мн.: Маст. літ.,1977.
  15. Кніга адкрывае свет: Літаратурна-крытыч. артыкулы. — Мн.: Маст. літ., 1978.
  16. Праблемы развіцця літаратуры ў эпоху сучаснага навукова-тэхнічнага прагрэсу. — Мн.: Навука і тэхніка, 1978.
  17. Последняя осень: Рассказы и повести. — Мн.: Маст. літ., 1979.
  18. Грусть белых ночей. — М., Советский писатель, 1982.
  19. Янка Купала. — Мн., 1982.
  20. Якуб Колас. — Мн., 1983.
  21. Збор твораў. У 6-ці т. Т. 1. Аповесці і апавяданні. — Мн.: Маст. літ., 1981.
  22. Збор твораў. У 6-ці т.Т. 2. Аповесці і апавяданні. — Мн.: Маст. літ., 1982.
  23. Збор твораў. У 6-ці т. Т. 3. Сасна пры дарозе: Раман. Бульба; Інтэрнат на Нямізе: Аповесці. — Мн: Маст. літ., 1982.
  24. Збор твораў. У 6-ці т. Т. 4. Вецер у соснах. Смутак белых начэй, раманы. — Мн.: Маст. літ., 1983.
  25. Збор твораў. У 6-ці т. Т. 5. Сорак трэці: Раман; Птушкі між маланак: Драма ў трох актах; Апавяданні. — Мн: Маст. літ., 1983.
  26. Збор твораў. У 6-ці т. Т. 6. Літаратурная крытыка. — Мн.: Маст. літ., 1984.
  27. Летуценнік; Смутак белых начэй: Раманы. — Мн.: Маст. літ., 1985.
  28. Пераломны ўзрост: Аповесці і апавяданні. — Мн.: Юнацтва, 1986.
  29. Асеннія мелодыі: Раман, апавяданні. — Мн.: Маст. літ., 1987.
  30. В бору на рассвете: Повести. — Мн.: Маст. літ., 1988.
  31. Год карася: Апавяданні. — Мн.: Юнацтва, 1988.
  32. Водгулле далёкіх вёснаў: Апавяданні, аповесці. — Мн.: Маст. літ., 1989.
  33. Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч. — Мн., 1992.
  34. Гасцініца над Прыпяццю: Аповесці і апавяданні. — Мн.: Маст. літ.,1994.
  35. Выбраныя творы. У 2 т. Т. 1. Апавяданні. Аповесці / Прадм. Каваленкі. — Мн.: Маст. літ., 1995.
  36. Выбраныя творы. У 2 т. Т. 2: Раман. Аповесці. — Мн.: Маст. літ., 1997.
  37. Детство: Повесть // Нёман. — 1995. — № 2. — С. 36 — 111.
  38. Змітрок Бядуля. — Мн., 1995.
  39. Сорак трэці: Раман. — Мн.: Юнацтва, 1996.
  40. Любімы горад: Аповесць, апавяданні. — Мн.: Маст. літ., 1999.
  41. Дзяцінства. Падлетак. Юнацтва: Аповесці. — Мн.: Юнацтва, 2000.
  42. Ранні Кузьма Чорны: 1923-1929. — Мн.: Беларуская навука, 2000.
  43. Десятый класс: Повесть // Нёман. — 2000. — № 2. — С. 107 — 154.
  44. Першы дзень свабоды: Апавяданне // ЛіМ. — 2000. — 30 чэрв.
  45. Зялёная крэпасць; Прыкрасць; Пракляцце: Апавяданні // Полымя. — 2000. — № 12. — С. 59 — 68.
  46. Цёмныя змрокі: Апавяданне // ЛіМ. — 2000. — 3 лістап.
  47. Вывучэнне творчасці Максіма Багдановіча ў школе. — Мн.: Беларуская навука, 2001.
  48. Эх, цёплае, добрае лета…: Апавяданне // Беларус. думка. — 2001. — № 1. — С. 175 — 192.
  49. А немцы ў Парыжы…: Апавяданне // Полымя. — 2001. — №9. — С. 91 — 119
  50. Гуканне над верасамі: Аповесці, апавяданні. — Мн.: Маст. літ., 2002.
  51. «Казкі жыцця» Якуба Коласа // Роднае слова. — 2002. — № 8. — С. 19 -22.
  52. Тры эцюды // ЛіМ. — 2002. — 23 жн.
  53. Лясгас: Апавяданне // Беларусь. — 2002.- № 2-3. — С. 22 — 24.
  54. Тры апавяданні // ЛіМ. — 2002. — 8 лют.

Об авторе (библиография):

  1. Аб прысуджэнні Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа Навуменку Івану Якаўлевічу [Тэкст]: Пастанова ЦК КП Беларусі і Савета Міністраў БССР // Літаратура і мастацтва. – 1973. – 5 студзеня. – С.4.
  2. Аб узнагароджанні І. Я. Навуменкі ордэнам Айчыны ІІІ ступені: Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь // Народная газета. – 2000. – 27 кастр. – С. 3.
  3. Аб узнагароджанні пісьменніка Навуменкі І.Я. ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга [Тэкст]: Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР // Звязда. – 1975. – 15 лют. — С. 1.
  4. Адамовіч, А. Апавяданні Івана Навуменкі: [аб апавяданнях Івана Навуменкі] / Адамовіч, А. // Літаратура, мы і час. – Мн., Маст. літ., 1979. – С. 242-247.
  5. Адамовіч, Г. Я. Энцыклапедыя жыцця: шматзначны змест “Новай зямлі” ў інтэрпрэтацыі Івана Навуменкі / Г. Я . Адамовіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 72 — 77. 1\9813 окр
  6. Адула, Т. І. Творчасць Івана Навуменкі: праблема ідэалу і яго асэнсаванне ў кантэксце сучаснага зменлівага веку / Т. І. Акула // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 47 — 54. 1\9813 окр
  7. Алеев, В. Литература и музыка: аспекты взаимодействия в творчестве И. Я. Науменко / Виталий Аллев // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 13-16. 1/1367 – ОКР
  8. Анісковіч, У., Марціновіч, А. Блізкія і далёкія гарызонты “Вясковай прозы”: [за круглым сталом “ЛіМа” праблемы развіцця так званай “вясковай прозы” абсудзілі Іван Навуменка, Іван Шамякін, Іван Чыгрынаў і інш] / У. Анісковіч, А. Марціновіч // Літаратура і мастацтва. – 1978. – 1 верасня. – С.4-5.
  9. Бароўка, В. Ю. Мастацкае асэнсаванне юнацтва ваеннага часу ў творах “Сасна пры дарозе” І. Навуменкі і “Лісце каштанаў” У. Караткевіча / В. Ю. Бароўка // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 94 — 99. 1\9813 окр
  10. Бароўка, В. Ю. Мастацкае асэнсаванне юнацтва ваеннага часу ў творах “Сасна пры дарозе” І. Навуменкі і “Лісце каштанаў” У. Караткевіча / В. Ю. Бароўка // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 94-99.
  11. Бароўская, І. Мелодыі Рэчыцкіх прастораў / Ірына Бароўская // // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 41 -47. 1/1367 – ОКР
  12. Баўтрэль, І.Г. Паэма янкі купалы “Сон на Кургане” ў даследаваннях І.Я. Навуменкі: да гісторыі вывучэння твора / І.Г. Баўтрэль // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С.109 — 112. 1\9813 окр
  13. Беленькая, Л. “Пісьменніка нараджае зямля” / Л. Беленькая // Дняпровец. – 2005. – 19 крас. – С. 3.
  14. Беленькая, Л. Таполі яго юнацтва / Л. Беленькая // Дняпровец. – 2000. – 15 лют. – С. 3.
  15. Будзем памятаць і ганарыцца: некралог // Дняпровец. – 2006. – 23 снеж. – С. 2.
  16. Бурдзялёва, І. А. Праблемы эстэтызацыі і гуманізацыі побыту ў рамане Івана Шамякіна “Атланты і карыятыды” / І. А. Бурдзялёва // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 117-122.
  17. Бяляева, Г.Н. Антрапонімы ў трылогіі Івана Навуменкі “Сасна пры дарозе”, “Вецер у соснах”, “Сорак трэці” / Г.Н.Бяляева // Міжнародныя Шамякінскія чытанні “Пісьменнік – асоба – час” : матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (г. Мазыр 19 – 20 лістапада 2009 г). – Мазыр, 2009. С. 155 – 158. № 1\8047 окр
  18. В честь писателя: [Министерство связи и информатизации РБ ввело в обращение почтовую марку «Иван Навуменка. 1925-2006. Народны пісьменнік Беларусі”] // Рэспубліка. – 2010. – 20 лют. – С. 4.
  19. Васюченка, П. Родом из поколения фронтовиков: к 80-летию народного писателя Беларуси Ивана Яковлевича Науменко / Петро Васюченка // Неман. – 2005. – № 2. – С. 185-187.
  20. Васючэнка, П. В. І. Я. Навуменка / П.В. Васючэнка // Весці АН Беларусі. Сер. гуманіт. нав. — 1995. — № 1. — С. 115 — 117.
  21. Васючэнка, П. В. Іван Якаўлевіч Навуменка / П. В. Васючэнка // Весці Акадэміі навук Беларусі. Сер. Гуманітарных навук. – 1995. — № 1. – С. 115-117.
  22. Васючэнка, П. Салдаты вярнуліся: ваенная проза Івана Навуменкі / Пятро Васючэнка // Роднае слова. – 2005. — № 1. – С. 6-10.
  23. Вяртанне ў маладосць: [аб творчасці І. Навуменкі] // Юрэвіч, У. Абрысы / Уладзімір Юрэвіч. — Мн., 1976. – С. 408 – 450; Юрэвіч, У. Выбранае / Уладзімір Юрэвіч. — Мн., 1987. – С. 427 – 451.
  24. Гарадніцкі, Я. А. Літаратуразнаўчыя падыходы і канцэпцыі акадэміка І. Я. Навуменкі / Я. А. Гарадніцкі // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С.159 — 164. 1\9813 окр
  25. Гарадніцкі, Я. Сістэма топасаў у раманах І. Навуменкі «Сасна пры дарозе», «Вецер у соснах» і «Сорак трэці» / Я. Гарадніцкі // Весці НАН Беларусі. Серыя гуманітарных навук. — 2006. — № 4. — С. 94-98.
  26. Гарадніцкі, Я. Шырыня праблематыкі, багацце ідэй: [пра Івана Навуменку] / Яўген Гарадніцкі // Маладосць. – 2010. – № 5. – С. 123 – 126.
  27. Гардзей, В. Далёка бачны таплі юнацтва / В. Гардзей // Маладосць. — 2000. — № 2. — С. 246 — 251.
  28. Гардзей, В. Вялікімі сталі таполі юнацтва: [аб рамане Івана Навуменкі] / Віктар Гардзей // Маладосць. – 1995. — № 2. – С. 221-226.
  29. Гардзей, В. Вялікімі сталі таполі юнацтва: літаратурна-крытычны нарыс аб творчасці Івана Навуменкі / Віктар Гардзей // Настаўніцкая газета. – 2001. – 15 лют. – С. 4. ; 17 лют. – С. 4.
  30. Гарэлік, Л. М. Іван Навуменка – купалазнавец / Л. М. Гарэлік // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 165-169.
  31. Генька, М. “Сасна пры дарозе…”: [аб творчасці Івана Навуменкі ] / Міхась Генька // Літаратура і мастацтва. – 2001. – 22 чэрв. – С. 6.
  32. Гілевіч, Н. Пра сённяшніх студэнтаў: [аб творчасці І. Навуменкі] // Літаратура і мастацтва. – 1964. – 24 сак.
  33. Гніламёдаў, Ул. Дыханне часу, лёс пакалення: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Уладзімір Гніламёдаў // Полымя. – 1967. — № 7. – С. 250-252.
  34. Голуб, Т. С. Першы і другі тамы каментаванага збору твораў І. Шамякіна (увасабленне канцэпцыі) / Т. С. Голуб // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 174-180.
  35. Гоўзіч, І. М. Маладое пакаленне на вайне (паводле апавяданняў Івана Навуменкі) / І.М. Гоўзіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 180 – 185. 1\9813 окр
  36. Грамадчанка, Т. К. Лёс “хлопцаў-равеснікаў” у прозе Івана Навуменкі і Васіля Быкава / Т. К. Грамадчанка // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 185 – 190. 1\9813 окр
  37. Данилов, А. Из плеяды выдающих писателей : [И. Науменко] / Александр Данилов // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.) : зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 10-16. 1/1367 – ОКР
  38. Данилов, А. Н. Социальный компонент художественного творчества И. Науменко / А. Н. Данилов // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 11 — 15. 1\9813 окр
  39. Даніленка, М. Ветразі далёкіх гадоў / М. Даніленка // Гомельская. праўда. — 2000. — 15 лют. – С. 4.
  40. Демиденко, О. Иван Науменко — выдающийся деятель своей эпохи : [о Международных научных чтениях в ГГУ им. Ф. Скорины, посвященных И. Науменко] // // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 7. 1/1367 – ОКР
  41. Дзюбайла, П. Сталасць: Івану Навуменку – 60 / Павел Дзюбайла // Беларусь. – 1985. — № 2. – С. 24-25.
  42. Дзюбайла, С. Аддзячыў зямлі сыне… [да 60 – годдзя з дня нараджэння І. Навуменкі] / С. Дзюбайла // Чырвоная змена. – 1985. – 16 лют.
  43. Дудзінская, Дз. І.-Т. Каштоўнасці сацыялізацыі героя-інтэлігента ў рамане Івана Навуменкі “Летуценнік” / Дз. І-Т. Дудзінская // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 205 – 216. 1\9813 окр
  44. Жук, А. Трымаюся бліжэй да перажытага… / А. Жук // Народная асвета. — 1985. — № 2. — С. 65 — 66.
  45. Жураўлёў, В. Гуманістычны лад мастацкай і літаратуразнаўчай думкі: [аб творчасці І. Навуменкі] / Васіль Жураўлёў // Полымя. – 2010. – № 8. – С. 116 – 124.
  46. Жураўлёў, В. Іван Навуменка: духоўнае аблічча героя / В. Жураўлёў // ВЕДЫ. — 2009. — 16 лют. — С. 7.
  47. Жураўлёў, В. П. На сумежжы мастацкай і літаратуразнаўчай думкі / В. П. Жураўлёў // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 15 — 26. 1\9813 окр
  48. Жыццёвыя глыбіні Івана Навуменкі: некралог // Звязда. – 2006. – 19 снеж. – С. 1.
  49. Званарова, Л. Прастор для духу [Прырода і чалавек ў творчасці І. Навуменкі] / Л. Званарова // Літаратура і Мастацтва. – 1982. – 9 крас.
  50. Иван Науменко – народный писатель Беларуси // Рэспубліка. – 1995. – 17 лют. – С. 1.
  51. Іван Навуменка: [памяці І. Навуменкі] // Літаратура і мастацтва. — 2006. — 22 снеж. — С. 15.
  52. Іван Навуменка: некралог // Літаратура і мастацтва. – 2006. – 22 снеж. – С. 15.
  53. Іван Якаўлевіч Навуменка // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Сер. 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. – 2005. — № 1. – С. 124-125.
  54. Кабржыцкая, Т. Іван Навуменка і беларуская літаратура на старонках украінскіх літаратурных энцыклапедый / Таццяна Кабржыцкая // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 27-29. 1/1367 – ОКР
  55. Каваленка, У. Канцэпцыя жыцця ў творчасці Івана Навуменкі / Уладзімір Каваленка // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 52-54. 1/1367 – ОКР
  56. Каваленка, У. П. Памяць сэрца: аб прататыпах трылогіі І. Навуменкі / У. П. Каваленка // Беларуская літаратура. Вып. 8. – 1980. – С. 79-89.
  57. Каваленка, У.П. Рэгіянальныя асаблівасці прозы Івана Навуменкі / У.П. Каваленка // Рэгіянальныя асаблівасці фальклору і літаратуры славянскіх народаў : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Гомель, 23-24 красавіка). — Гомель, 2004. — С. 66-71. ; 979026/ОКР.
  58. Каваленя, А.А. Творчасць І. Я. Навуменкі і сучасны літаратурны працэс / А.А. Каваленя // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 5 – 9. 1\9813 окр
  59. Кадол, Ф. И. Я. Науменко как педагог в рамках антропологии целостного образовательного процесса / Фёдор Кадол // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 33-35. 1/1367 – ОКР
  60. Канопліч, П. Доўгімі вёрстамі вайны: [пра народнага пісьменніка Беларусі Івана Навуменку] / Паліна Канопліч // Светлае жыццё. – 2010. – 16 лют. – С. 4.
  61. Кароткая, Л. Крылы юнацтва: [аб творчасці І. Навуменкі] / Л. Кароткая // Маладосць. – 1973. — №8. – С. – 135 – 145.
  62. Карпава, Л. Колеравая карціна мастацкага свету ў ранняй прозе Івана Навуменкі : [апавяданні «Новая хата», «Жуль Верн», «Семнаццатай вясной», «Рыжыя коні» ] / Людміла Карпава // РОДНАЕ СЛОВА. — 2007. — № 2. — С. 12-15.
  63. Карпава, Л. У. Колер у мастацкай сістэме ранняй прозы Івана Навуменкі / Л. У. Карпава // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 237 – 244. 1\9813 окр
  64. Клімуць, Я. І. Вобраз маладога пакалення ў ваеннай прозе І. Навуменкі / Я. І. Клімуць // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 244 – 247. 1\9813 окр
  65. Коваленко, В. Сплав мысли и чувства / В. Коваленко // Советская Белоруссия. — 1985. — 16 февр.
  66. Козіч, В. І. Адметнасць псіхалагізму Івана Навуменкі ў ваенным рамане “Смутак белых начэй” / В. І. // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 253 – 257. 1\9813 окр
  67. Курыленка, Г. М. Спавядаоьная рэфлексія ў прозе І. Навуменкі / Г. М. Курыленка // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 263 – 265. 1\9813 окр
  68. Ламека, Л. Прага высокай духоўнасці / Л. Ламека // Полымя. — 1985. — № 2. — С. 188 — 201.
  69. Лапата-Загорскі, А. М. Прынцыпы выбудовы сістэмы каштоўнасных арыенціраў у ваеннай прозе І. Навуменкі і І. Чыгрынава / А. М. Лапата-Загорскі // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 270-275.
  70. Лапцёнак, А. М. Адлюстраванне абласной і дыялектнай лексікі ў перакладных творах Івана Навуменкі / А. М. Лапцёнак // Скарына і наш час. Ч. 1.: матэрыялы IV Міжнароднай навуковай канферэнцыі, Гомель, 13-14 лістапада 2008г.: у 2 ч. / [рэдкалегія: А. А. Станкевіч (гал. рэд.) і інш.] – Гомель: ГДУ, 2008. – С. 187-192. . 1/1375 окр
  71. Лапцёнак, А.М. Тыпы сінонімаў-прыслоўяў і іх пераклад на рускую мову ў творах І. Навуменкі / А.М. Лапцёнак // Сёмыя навуковыя чытаннi, прысвечаныя Сцяпану Некрашэвiчу : зборнiк навуковых артыкулаў / рэдкал. А. А. Станкевiч i iнш. – Гомель : ГДУ iмя Ф. Скарыны, 2005. – С. 150 -152. 991679 ОКР
  72. Лаўшук, С. Год змагання і славы: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Сцяпан Лаўшук // Полымя. – 1975. -№ 6. – С. 239-243.
  73. Лаўшук, С. Грамадзянская і мастацкая постаць Івана Навуменкі / Сцяпан Лаўшук // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 20-24. 1/1367 – ОКР
  74. Лаўшук, С. С. Прырода вызначае: [прырода ў творчасці Івана Навуменкі] / С. С. Лаўшук // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 281 – 285. 1\9813 окр
  75. Літвінаў, Р. К. Духоўны воблік героя ў творах І. Навуменкі для юнацтва / Р. К. Літвінаў // Беларуская літаратура. – Вып. 6. – 1978. – С. 127-137.
  76. Лукашанец, А.А. Пісьменнік. Вучоны. Грамадскі дзеяч: [прывітальнае слова] / А.А. Лукашэнец // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 3 – 5.. 1\9813 окр
  77. Ляпіч, А. Подзвіг нескаронай зямлі: [аб творчасці І. Навуменкі] / А. Ляпіч // Літаратура і мастацтва. – 1968. – 20 верас.
  78. Ляшук, В. Урокі дабраты і патрыятызму: [вывучэнне апавядання Івана Навуменкі “Мяшок белага наліву” у школе] / Вера Ляшук // Настаўніцкая газета. – 1985. – 9 кастр.
  79. Максіменка, Ю. Крыніцы б’юць з глыбінь: [аб рабоце аддзела краязнаўства Гомельскай абласной універсальнай бібліятэкі па стварэнню музеяў, прысвечаных пісьменнікам-землякам] / Юрый Максіменка, Ніна Серыкава // Літаратура і мастацтва. – 2010. – 23 крас. – С. 4.
  80. Малатоўнік, М. Метады і прыёмы фарміравання патрыятычнай культуры вучняў старшых класаў пры вывучэнні твораў І. Навуменкі / Марына Малатоўнік // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 35-39. 1/1367 – ОКР
  81. Мамачкін, Д. Горад над Прыпяццю (Мазыр у жыццёвым і творчым лёсе Івана Навуменкі) / Дзмітрый Мамачкін // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 47-52. 1/1367 – ОКР
  82. Манкевіч, А. А. Мастацкі час у апавяданнях Івана Навуменкі / А. А. Манкевіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 305 – 310. 1\9813 окр
  83. Манкевіч, А. Іван Навуменка – навеліст / Алена Манкевіч // Роднае слова. – 2010. — № 5 . – С. 9 — 12.
  84. Марук, У. Знайсці свайго героя: [І. Навуменка] / У. Марук // Звязда. – 1985. – 16 лют.
  85. Марціновіч, А. Над верасамі памяці / А. Марціновіч // Літаратура і мастацтва. — 2003. — 13 чэрв. — С. 8.
  86. Марціновіч, А. “… Каб было цесна” : [аб рамане Івана Навуменкі “Асеннія мелодыі” ] / А. Марціновіч // Літаратура і мастацтва. – 1988. – 25 сак. – С. 6 – 7.
  87. Марціновіч, А. А. Вайна і каханне ў апавяданнях Івана Навуменкі / А.А. Марціновіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 310 – 314. 1\9813 окр
  88. Марціновіч, А. З вышыні пражытага: штрыхі да творчага партрэта Івана Навуменкі / Алесь Марціновіч // Роднае слова. – 2000. – № 2. – С. 4-8.
  89. Марціновіч, А. З памяццю аб вялікай вайне: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Алесь Марціновіч // Літаратура і мастацтва . – 2000. – 11 лют. – С. 6.
  90. Марціновіч, А. Памяць маладых гадоў : [аб раманах Івана Навуменкі “Летуценнік” і “Смутак белых начэй”] / А. Марціновіч // Полымя. – 1986. — №4. – С. 211 – 214.
  91. Масарэнка, Ю. А. Вобраз летуценніка і канцэпт “Маладосць / Юнацтва” ў творчасці Івана Навуменкі: паэтыка выявы сэнса зместу / Ю. А. Масарэнка // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 320 – 324. 1\9813 окр
  92. Мацюхіна, Т. Б. Імпрэсіянізм ранняй прозы К. Чорнага і лірычнай прозы З. Бядулі ў навуковай інтэрпрэтацыі акадэміка І. Я. Навуменкі / Т. Б. Мацюхіна // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст. Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 325-328.
  93. Мельнікава, А. М. Іван Якаўлевіч Навуменка як даследчык літаратуры / А.М. Мельнікава // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 329 – 333. 1\9813 окр
  94. Мішчанчук, М. Салдаты самай вялікай вайны : [творчасць Івана Навуменкі] / Мікола Мішчанчук // Роднае слова. — 2007. — № 2. — С. 52 — 58.
  95. Мушынскі, М. І. Пісьменнік, вучоны, арганізатар навук: [І. Я. Навуменка] / М. І. Мушынскі // Весці Акадэміі навук БССР. – 1985. — № 1. – С. 123 – 127.
  96. Мушынскі, М.І. Іван Навуменка і яго творчае, навуковае, грамадска-культурнае асяроддзе / М. І. Мушынскі // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 27 — 36. 1\9813 окр
  97. Мяснікоў, А. Майстар роднага слова: народнаму пісьменніку Беларусі, акадэміку Нацыянальнай акадэміі навук рэспублікі Беларусь Івану Навуменку – 80 гадоў / Анатоль Мяснікоў // Звязда. – 2005. – 16 лют. – С. 3.
  98. Мятліцкі, М. М. Яго мужнае слова / М. М. Мятліцкі Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 9 — 11. 1\9813 окр
  99. Навуменка Іван // Беларуская Савецкая энцыклапедыя. У 12 т. Т. 7.: Манцякі — Паддубічы / Рэдкал.: П. У. Броўка ( гал. рэд.) і інш. — Мн.: Гал. рэд. Беларус. Сав. Энцыкл., 1972. — С. 368.
  100. Навуменка Іван // Гардзіцкі А. К. Пісьменнікі Савецкай Беларусі: Кароткі даведнік / Склад. А. Гардзіцкі. — Мн.: Маст. літ., 1981. — С. 252.
  101. Навуменка Іван // Генаш В. С., Смыкоўская В. І. Літаратурная Гомельшчына. — Гомель, 1991. — С. 76.
  102. Навуменка Іван // Кулажанка, Л. Літаратурныя мясціны Беларусі: Краязн. даведнік: У 3 кн. Кн.1.: Брэсц., Віцеб. і Гомел.вобл. / Л. Кулажанка, А. Мальдзіс, С. Сачанка; Маст. А. С. Забаўская. — Мн.: БелЭн, 2000. — С. 277.
  103. Навуменка Іван Якаўлевіч // Беларусь: Энцыкл. даведнік / Беларус. Энцыкл.; Рэд.калегія: Б. І. Сачанка ( гал.рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 513.
  104. Навуменка Іван Якаўлевіч: // Беларускія пісьменнікі: Біябібліягр. слоўнік. У 6 т. Т. Лазарук — Перкін / Ін-т літ. Імя Я. Купалы АН Рэспублікі Беларусь, Беларус. Энцыкл.; Пад рэд. А. В. Мальдзіса; Рэдкал.: І. Э. Багадановіч і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — С. 368 — 377.
  105. Навуменка, І. “Усякаму пакаленню трэба баявая справа…”: [гутарка з Іванам Навуменкам / гутарку вёў Мікола Мікуліч] // Беларуская думка. – 1997. — № 4. – С. 77-87.
  106. Навуменка, І. “Час абуджае думку творцаў”: [інтэрв’ю з І. Навуменкам / запісаў А. Марціновіч] // Літаратура і Мастацтва. – 1986. – 11 крас. – С. 5 – 6.
  107. Навуменка, І. Давайце верыць у чалавека: [гутарка з Іванам Навуменкам / запісаў Мікола Чэмер] // Літаратура і мастацтва. – 1996. – 19 ліп. – С. 5, 12.
  108. Навуменка, І. Калі прыйдуць нашы? / Іван Навуменка // Літаратура і мастацтва. – 1995. – 21 крас. – С. 16.
  109. Навуменка, І. Мая біяграфія / Іван Навуменка // Маладосць. – 2005. — № 5. – С. 140-141.
  110. Навуменка, П. Феномен пісьменніка і вучонага: аб’ектыўнае і суб’ектыўнае ў адной творчай постаці / Павел Навуменка // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 8-10. 1/1367 — ОКР
  111. Навуменка, Т. Тры гутаркі на Марасейцы / Таццяна Навуменка // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 10-13. 1/1367 — ОКР
  112. Навумовіч, У. А. Эвалюцыя беларускай аповесці ХХ стагоддзя: змена парадыгмы ў прозе Івана Навуменкі / У. А. Навумовіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 349 – 353. 1\9813 окр
  113. Навумовіч, У. А. Эвалюцыя светабачання маладога пакалення ў прозе Івана Навуменкі / У. А. Навумовіч // Беларуская мова і літаратура. – 2008. — № 6. – С. 20-27.
  114. Науменко Иван Яковлевич // Белорусская ССР: Краткая энциклопедия. В 5-и т. Т. 5. Биографический справочник / Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. -Мн.: Бел. Сов. Энцикл., 1981. — С. 449.
  115. Науменко, И. Сосна у шлагбаума [Писатель рассказывает о себе и о своих произведениях] / И. Науменко // Вопросы литературы. – 1978. — №5. – С. 192 – 195.
  116. Нячосава, С. “Аб чым шумелі сосны”: [літаратурна-музычная гадзіна па ваеннай прозе І. Навуменкі, прысвечаная да 85-годдзя з дня нараджэння ] / С. Нячосава // Бібліятэка прапануе. – 2010. – № 1. – С. 25-26.
  117. Памяці Івана Якаўлевіча Навуменкі // Веды. – 2006. – 26 снежн. – С. 8.
  118. Паўлавіцкая, С. Доўгімі вёрстамі вайны: да 80-годдзя Івана Навуменкі / Святлана Паўлавіцкая // Літаратура і мастацтва. – 2005. – 18 лют. – С. 7.
  119. Піскун, Л. А. З пазіцый народнасці і гуманізму: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Л. А. Піскун // Беларуская літаратура. Вып. 13. – 1985. – С. 74-83.
  120. Піскун, Л. А. Іван Нвуменка : Народныя пісьменнікі Беларусі / А.Л. Піскун. — Мазыр: «Белый ветер», 1998.
  121. Піскун, Л. А. На пачатку літаратурнай дарогі: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Л. А. Піскун // Народная асвета. – 1982. — № 4. – С. 77-79.
  122. Піскун, Л. А. Праблема характару ў “ваенных” апавяданнях Івана Навуменкі / Л. А. Піскун // Беларуская літаратура. Вып. 12. – 1984. – С. 36-45.
  123. Піскун, Л. Коласаўскія традыцыі ў творчасці народнага пісьменніка Беларусі Івана Навуменкі / Л. Піскун // Наша слова. — 2002. — 13 лют. . – С. 3.
  124. Піскун, Л. Феномен мастацкай індывідуальнасці: агляд творчасці Івана Навуменкі / Людміла Піскун // Роднае слова. – 1995. — № 2. – С. 7-13.; № 3. – С. 11-14.
  125. Піскун, Л.А. На пачатку літаратурнай дарогі [І. Навуменка] / Л.А. Піскун // Народная асвета. – 1982. — №4. – С. 77 – 79.
  126. Піскун, Л.А. Коласаўскія традыцыі ў прозе Івана Навуменкі / Л.А. Піскун // Беларуская літаратура. – Вып. 10. – Мн., 1982. – С. 142 – 152.
  127. Поляк, В. На шляху выпрабаванняў: [раман “Сасна пры дарозе” вылучаны на атрыманне Дзяржаўнай прэміі БССР] / В. Поляк // Літаратура і мастацтва. – 1969. – 30 верас.
  128. Пошукі і іх напрамкі: [аб творчасці Івана Навуменкі] // Герцовіч, Я. Героі і сучаснасць. – Мн., 1963. – С. 72 – 113.
  129. Праскаловіч, В.У. Рэалізацыя асобасна арыентаванага падыходу ў працэсе вывучэння твораў І. Навуменкі / В.У. Праскаловіч // Беларуская мова і літаратура. – 2008. — № 6. – С. 15-19.
  130. Пруднікаў, П., Юбко, В. Таленавіты пісьменнік, выдатны вучоны: [Івану Навуменку – 60 гадоў] / П. Пруднікаў, В. Юбко // Настаўніцкая газета. – 1985. – 16 лют.
  131. Прыгодзіч, З. Вернасць сваёй тэме: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Зіновій Прыгодзіч // Полымя. – 1981. — № 4. – С. 246-250.
  132. Пшыркоў, Ю. Вытокі купалаўскага героя : [аб кнізе І. Навуменкі “Янка Купала. Духоўны воблік героя”] // Літаратура і мастацтва. – 1968. – 16 лют.
  133. Пыско, Н. М. Сімвалісцка-імпрэсіянісцкія тэндэнцыі творчасці М. Багдановіча ў крытычным асвятленні І. Я. Навуменкі / Н. М. Пыско // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 372 – 374. 1\9813 окр
  134. Пытанні анкеты кафедры літаратуры Гомельскага дзяржаўнага універсітэта: [адказваў на пытанні Іван Навуменка] // Беларуская літаратура. Вып. 13. – 1985. – С. 152-154.
  135. Пятрова, Л. І. Драматургічная спроба Івана Навуменкі / Л. І. Пятрова // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 374 – 380. 1\9813 окр
  136. Савік, Л. Память суровых дорог / Л. Савік // Сельская газета. — 1985. — 16 февр.
  137. Саковіч, В. Пра талент яркі, самабытны: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Віктар Саковіч // Калінкавіцкія навіны. – 1998. – 27 студз. – С. 4.
  138. Сапожков, Ю. Верность семнадцатой весне. [И. Науменко – 50 лет] / Ю. Сапожков // Советская Белоруссия. – 1975. – 16 фев.
  139. Свірко, І. Памёр Іван Навуменка / І. Свірко // Рэспубліка. – 2006. – 20 снеж. – С. 3.
  140. Сергеева, В. А. Прототипы героев военной трилогии И. Я. Науменко / В. А. Сергеева // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 64 — 71. 1\9813 окр
  141. Синенко, Г. Из реки по имени факт: [о творчестве И.Науменко] / Г. Синенко // Нёман. – 1984. — №9. – С. 159 – 164.
  142. Сіненка, Г. Іван Навуменка: Нарыс творчасці / Г. Сіненка. — Мн.: Маст. літ., 1981.
  143. Сінькова, Л. Творчасць Івана Навуменкі ў люстэрку ідэй “страчанага пакалення” / Л. Сінькова // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008 г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 29-32. 1/1367 – ОКР
  144. Сінькова, Л.Д. Палессе ў творчасці івана Навуменкі / Л.Д. Сінькова // Літараткрнае Палессе ў постацях і лёсах. — Мазыр: МозГПУ, 2006. – с. 97 – 101. 991626окр
  145. Слова роднага майстар : [у аддзеле краязнаўства Гомельскай абласной бібліятэкі створана музейная экспазіцыя, прысвечаная знакамітаму пісьменніку-земляку – Івану Навуменку] // Краязнаўчая газета. – 2010. — №18 (май). – С.3.
  146. Смутныя колеры вайны: [аб кнізе Івана Навуменкі “Смутак белых начэй”] // Каваленка, В. Покліч жыцця / В. Каваленка. — Мн., 1987. – С. 130 – 140.
  147. Станкевіч, Р. Астравы памяці: штрыхі да творчага партрэта Івана Навуменкі / Роза Станкевіч // Беларусь. – 1985. — № 9. – С. 24-25.
  148. Студзінская, І. Развіталіся з Іванам Навуменкам / Іна Студзінская // Наша слова. – 2006. – 27 снеж. – С. 8.
  149. Тычына, М. А. Беларуская літаратурная класіка ў навуковых даследаваннях акадэміка І. Я. Навуменкі: метафізічныя асновы беларускай душы / М. А. Тычына // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 414 – 419. 1\9813 окр
  150. У гонар нашага земляка : [Міжнародныя навуковыя чытанні ў ГДУ імя Ф. Скарыны. Прысвечаныя памяці народнага пісьменніка І. Навуменкі] // Гомельскі універсітэт. – 2008. – 23 кастр. – С. 2.
  151. Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Аб узнагароджанні І. Я. Навуменкі ордэнам Айчыны ІІІ ступені // Народная газета. – 2000. – 27 кастр. – С. 3.
  152. Ханеня, С. Іван Навуменка і сучаснасць / Сяргей Ханеня // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 24-27. 1/1367 – ОКР
  153. Чарота, І. А. Памяці І. Я. Навуменкі: актуальныя задачы багдановічазнаўства / І. А. Чарота // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 54 — 58. 1\9813 окр
  154. Шаладонава, Ж. С. Вобраз дарогі ў мастацкай карціне свету Якуба Коласа і Івана Навуменкі / Ж. С. Шаладонава // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 429 – 436. 1\9813 окр
  155. Шаладонаў, І. М. Станаўленне чалавека ў мастацкай прасторы часу аповесцяў І. Навуменкі “Дзяцінства”, “Падлетак”, “Юнацтва” / І. М. Шаладонаў // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 436 – 441. 1\9813 окр
  156. Шамякін, І.. Народны пісьменнік і вучоны / І. Шамякін // Літаратура і мастацтва. — 1985. — 15 лют. — С. 5 — 7.
  157. Шамякіна, Т. Зямляцкае сяброўства: [пра Івана Навуменку і Івана Шамякіна] / Таццяна Шамякіна // Полымя. – 2010. – № 8. – С. 167 – 170.
  158. Шамякіна, Т.І. Іван Навуменка і Іван Шамякін – сябры, паплечнікі, творчыя індывідуальнасці / Таццяна Іванаўна Шамякіна // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 59 — 63. 1\9813 окр
  159. Шамякіна. Т. Іван Якаўлевіч Навуменка – мой настаўнік / Таццяна Шамякіна // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 17 -21. 1/1367 – ОКР.
  160. Штэйнер, І. Іван Навуменка – літаратуразнаўца / Іван Штэйнер // Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў літаратуры: міжнародныя навуковыя чытанні, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі (2-3 кастрычніка 2008г.): зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ЦДІР, 2009. – С. 40. 1/1367 – ОКР
  161. Штэйнер, І. Ф. Урок настаўніка і пісьменніка / І. Ф. Штэйнер // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 450 – 452. 1\9813 окр
  162. Шчур, Т.М. Пабочныя і ўстаўныя канструкцыі як сродкі стварэння мастацкага тэксту (на матэрыяле мовы рамана І. Навуменкі “Летуценнік”) / Т.М. Шчур // Текст в лингвистической теории и в методике преподавания филологических дисциплин: материалы III Международной научной конференции, 12-13 мая 2005 г., Мозырь: в 2 ч. Ч. 2. / [отв. ред.: С.Б. Кураш, О.И. Ревуцкий, В.Ф. Русецкий; редкол.: П.Е. Ахраменко и др.]. – Мозырь: МГПУ, 2005. – С. 31-32. 1/5700 ОКР
  163. Шчур,Т.М. Няўласна-простая мова як кампанент перадачы чужаслоўя ў мове празаічных твораў Івана Навуменкі / Т.М. Шчур // Міжнародныя Шамякінскія чытанні “Пісьменнік – асоба – час” : матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (г. Мазыр 19 – 20 лістапада 2009 г). – Мазыр, 2009. – С. 227 – 230. № 1\8047 окр
  164. Юрчык, Л. “Любімы горад”: [аб творчасці Івана Навуменкі] / Л. Юрчык // Літаратура і мастацтва – 1999. – 15 кастр. – С. 6.
  165. Яскевіч, А. Творчая культура Івана Навуменкі / Алесь Яскевіч // Полымя. – 2010. — № 5. – С. 148 – 155.
  166. Яскевіч, А. С. Спадчына Івана Навуменкі і праблемы культуры творчасці / А.С. Яскевіч // Творчасць Івана Навуменкі: славянскі, еўрапейскі, сусветны кантэкст: Рэспубліканская навуковая канферэнцыя да 85-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І. Я. Навуменкі (Мінск, 16 лютага 2010 года) / [рэдкал. С.С. Лаўшук (навуковы рэдактар) і інш.] – Мінск: Права і эканоміка, 2010. – С. 36 — 47. 1\9813 окр

2011.

  1. Бяляева, Г. М. Тэкстаўтваральная роля загалоўка ў апавяданні І. Навуменкі “Вася-Бліцкрыг” / Г. М. Бяляева // Текст. Язык. Человек : неделя русской филологии в Мозырском государственном педагогическом университете имени И. П. Шамякина : [доклады VI Международной научной конференции, 23 – 27 мая 2011 г., г. Мозырь] : сборник научных трудов : в 2 ч. Ч. 2 / [отв. ред. С. Б. Кураш]. – Мозырь : МГПУ, 2011. – С. 34 – 35. 1\18824
  2. Досвед і мудрасць Івана Навуменкі // Алейнік, Л. Пясочны гадзіннік: літаратурна-крытычныя артыкулы, нарысы, рэцэнзіі, нататкі /Лада Алейнік –Мінск :Літаратура і Мастацтва, 2010. –С. 77 –84. 4Беи)6 1\15303ОКР
  3. Каўшар, В.Р. Дзеясловы-рэмаркі ў складзе канструкцый з простай мовай (на матэрыяле мовы рамана І. Навуменкі “Сасна пры дарозе”) / В.Р. Каўшар // От идеи – к инновации: материалы XVII Республиканской студенческой научно-практической конференции, г. Мозырь, 29 апреля 2010 года: в 2 ч. Ч. 2. – Мозырь. – 2010. – С. 91 — 92. № 1/11744окр
  4. Кацорава, Л. І літаратар, і даследчык: [у гонар народнага пісьменніка Беларусі Івана Навуменкі ў Мінску адкрыта мемарыяльная дошка на доме, дзе ён жыў] / Лілія Кацорава // Голас Радзімы. – 2011. – 11 лістапада. – С. 1.
  5. Лапцёнак, А. Дзеяслоўная сінаніміка ў арыгінальных і перакладных творах Івана Навуменкі / А. М. Лапцёнак // Надзённыя праблемы лексікалогіі і анамастыкі славянскіх моў: матэрыялы II Міжнароднай навуковай канферэнцыі, г. Мазыр, 22-23 красавіка 2010 года – Мазыр : МДПУ імя І. П. Шамякіна, 2010. – С. 144 – 146, 1\11732 окр

2012.

  1. Каваленка, У. П. Палескія матывы ў прозе Івана Навуменкі / У. П. Каваленка // Духоўная і культурная спадчына беларускага Палесся: матэрыялы навуковай канферэнцыі: 18-19 верасня 1997г. – Гомель : ГДУ, 1998. – С. 140 – 144. 947844
  2. Карпава, М. У. Парцэляваныя канструкцыі ў мове твораў І. Навуменкі / М. У. Карпава // От идеи — к инновации : материалы XIX Республиканской студенческой научно-практической конференции, г. Мозырь, 26 апреля 2012 года / [редкол.: И. Н. Кралевич (отв. ред.) и др.]. – Мозырь : МГПУ, 2012. – С. 178. 1\23999
  3. Лапцёнак, А. М. Калькаванне як перакладчыцкі прыём (на матэрыяле рускамоўных перакладаў Івана Навуменкі) / А. М. Лапцёнак // Тыпалогія ўзаемасувязей беларускай і рускай моў і праблемы нацыянальнай самаідэнтыфікацыі : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск, 19 – 20 красавіка 2011 г.). / Інстытут мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАН Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2011. – С. 183 – 187. 1\19170 ооф
  4. Мартыненка, А. Нашаму земляку прысвячаецца : [у Гомелі прайшлі міжнародныя чытанні “Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў славянскіх літаратурах”, прысвечаныя памяці Івана Навуменкі] / Алена Мартыненка // Гомельские ведомости. – 2012. – 9 октября. – С. 3.
  5. Мартыненка, А. Памяці земляка : [Міжнародныя чытанні “Рэгіянальнае, нацыянальнае і агульначалавечае ў славянскіх літаратурах”, прысвечаныя памяці народнага пісьменніка Беларусі І. Навуменкі] / Алена Мартыненка // Гомельскі ўніверсітэт. – 2012. – 25 кастрычніка. – С. 2.
  6. Навуменка, В. У нашай сям’і не магло быць алкаголікаў ці наркаманаў : [гутарка з дачкой пісьменніка Івана Навуменкі Валерыяй / запісала В. Гарапучык] // Наша ніва. – 2012. – 12 снежня. – С. 9.
  7. Памяці Віктара Навуменкі : [пра ўраджэнца г.п.і Васілевічы Рэчыцкага раёна Гомельскай вобласці, вучонага, пісьменніка Віктара Іванавіча Навуменкі] / Наша слова. – 2012. – 23 траўня. – С. 7.
  8. Пискун, Л. А. Региональная основа художественного характера в трилогии (И.) Науменко «Сасна пры дарозе», «Вецер у соснах», «Сорак трэці» / Л. А. Пискун // Региональные особенности восточнославянских языков, литератур, фольклора и методы их изучения: тезисы докладов и сообщений III респ. конф.: в 2 ч. Ч. 2. / редкол.: Аниченко В. В. (отв. ред.) [и др.]. – Гомель : Б. и., 1985.. – С. 45 – 47. 701307 окр

2018-2019.

  1. Бобр, А. Памяці Навуменкі прысвячаецца / Антаніна Бобр // Дняпровец. — 2018. — 22 сакавіка. — С. 17.
  2. Ганчаровіч, І. Добрае сэрца Івана Навуменкі / Іна Ганчаровіч // Голас Радзімы. — 2018. — 1 сакавіка. — С. 3.
  3. Кіявіцкая, Т. Усё пачалося з бэзу і вясны / Таццяна Кіявіцкая // Маладосць. – 2018. – № 8. – С. 50.
  4. Купрэвіч, Н. Жыццё ў дзесяці тамах / Н. Купрэвіч // Краязнаўчая газета. – 2018. – Люты (№ 8). – С. 5.
  5. Пыско, Н. М. Найлепшая памяць // Літаратура і мастацтва. — 2018. — 27  красавіка. — С. 5.
  6. Шур, В. Малая радзіма ў творах Івана Навуменкі / Васіль Шур // Полымя. – 2019. – № 4. – С. 156–163.
  7. Шычко, С. Каб чалавек заставаўся чалавекам / Сяргей Шычко // Звязда. — 2018. — 24 студзеня. — С. 9.