Ковтун (девичья фамилия Новик) Валентина Михайловна (6.4.1946, д. Демехи Речицкого р-на Гомел. обл. – 30.11.2011, г. Пинск Брест. обл.), поэтесса, прозаик. Член СП Беларуси с 1975 г. Лауреат Литературной премии Союза писателей Беларуси им. Кулешова (1988 г., за книгу поэзии «Метраном»). Кандидат филологических наук (1979).
Биография:
Из семьи учителей. В 1963 г. закончила Молотковичскую СШ Пинского района, работала пионервожатой в Паршевичской (теперь Березовичской) СШ Пинского района. В 1964 г. поступила на филологический факультет Львовского государственного университета им. И.Франко, а с 4 курса перевелась в БГУ (закончила в 1969 г.) Работала учительницей в Ворнянской СШ Островецого р-на Гродненской области, (1960-1970 гг.), литконсультантом «Сельской газеты» (1970-1976 гг.). С 1976 г. — литсотрудник, а с 1979 г. — редактор отдела критики и литературоведения журнала «Полымя». С 1982 г. — заведующая редакции литературы для юношества «Юнацтва», с 1990 г. — старший редактор отдела прозы журнала «Полымя». В 1977-1980 гг. училась в аспирантуре при Институте искусствоведения, этнографии и фольклора АН БССР.
В печати выступает с 1966 г. Автор сборников поэзии «Каляровыя веслы» (1971г.), «На ўзлеце дня»(1977 г.), «На зломе маланкi» (1981г.) и др.
Выступает и как критик и литературовед. Вышли книги: «Святло народнага слова: Паэтычны лад беларускай народнай песнi», «Крынiца народнай паэзii: На шляхах эпiзацыi» и др.
Работы автора (библиография):
- Каляровыя веслы. — Мн., 1971 (Першая кнiга паэта).
- Рэц.: Алексиевич С. В поисках красок // Сел. газета. — 1971. — 28 нояб.;
- Гречаников А. Крылья крепнут в полете // Неман. -1972. — N2.
- На ўзлеце дня: Вершы i паэмы. — Мн., 1977.
- Рэц.: Грахоўскi С. Гэта — паэзiя // Маладосць. — 1978. — N1;
- Тулупова Н. Черный хлеб и белый свет // Сел. газ. — 1980. — 13 авг.
- На зломе маланкi: Лiрыка. — Мн., 1981.
- Мы робiм казку: Вершы. — Мн., 1983.
- Метраном: Кнiга паэзii. — Мн., 1985.
- Вяселы заасад: Вершы. — Мн., 1986.
- Калiнавая гронка залатая: Апавяданнi. — Мн., 1988.
- Крыж мiласэрнасцi: Раман. — Мн., 1988.
- Лiсты да цябе: Вершы. — Мн., 1988.
- Пакліканыя. Кн. 1-я: Раман // Полымя. — 2002. — № 2. — С. 17 — 124.
- Пакліканыя. Кн. 2-я: Раман // Полымя. — 2003. — № 8. — С. 11- 65.
Об авторе (библиография):
- Все хорошее на земле — от человека милосердного // Семь дней. — 1998. — 19 сентября.
- Вялюгін, А. Вянцы ветра / А. Вялюгін // Беларусь. — 1987. — № 2. — С. 32 — 33.
- Грахоўскі, С. На ўзлеце дня / С. Грахоўскі // Маладосць. — 1978. — № 1. — С. 159 — 162.
- Землякі — дзеячы навукі і культуры: Коўтун Валянціна Міхайлаўна // Памяць: Гіст. — дакум. хроніка Рэчыц. р-на. Кн. 2. / Укл. П. П. Рабянок. — Мн.: Беларусь, 1998. — С. 247 — 248.
- Кавалеў, С. Выспяванне думкі / С. Кавалеў // Маладосць. — 1986. — № 10. — С. 171 — 174.
- Конан, У. Вяртанне мастацкага эпасу / У. Конан // Літаратура і мастаутва. — 1998. — 9 кастрычніка.
- Коўтун Валянцiна // Беларускiя пiсьменнiкi: Бiябiблiягр. слоўн. У 6 т. Т.3 / Iн-т лiт. iмя Я. Купалы АН Рэспублiкi Беларусь, Беларус. Энцыкл.; Пад рэд. А. В. Мальдзiса; Рэдкал.: I. Э. Багдановiч i iнш. — Мн.: БелЭн, 1994. — С. 388.
- Коўтун Валянціна // Генаш, В. С. Літаратурная Гомельшчына / В. С. Генаш, В. І. Смыкоўская. — Гомель, 1991. — С. 74 — 75.
- Локун, В. Выпрабаванне вернасцю / В. Локун // Полымя. — 2000. — № 8. — С. 212 — 237.
- Локун, В. Крыж праз усе жыцце / В. Локун // Літаратура і мастацтва. — 1996. — 13 снежня.
- Локун, В. У паклоне высокага духу / В. Локун // Літаратура і мастацтва. — 2003. — 16 мая. — С. 6.
- Лялько, Х. «Вітаю зноў паэзіі бяссмерце…» / Х. Лялько // Роднае слова. — 1996. — № 4. — С. 33 — 41.
- Марціновіч, А. Між слоў шукайце зерне / А. Марціновіч // Гомельская праўда. — 1971. — 23 кастрычніка.
- На трапецыі // Кавалеў, С. Партрэт шкла / С. Кавалеў. — Мн., 1991. — С. 137 — 145.
- Пад святою апекай // Літаратура і мастацтва. — 2001. — 1 чэрвеня.
- «Раскройся, зорны парасон…» // Сяменава, А. Слова сапраўднага лад / А. Сяменава. — Мн., 1986. — С. 164 — 175.
- Семашкевіч, Р. Поспехі ў цяжкасці паэтычнага адкрыцця / Р. Семашкевіч // Маладосць. — 1972. — № 3. — С. 133 — 135.
- Стральцоў, М. Пачуцце і мера / М. Стральцоў // Беларусь. — 1987. — №2. — С. 32 — 33.
- Сяменава, А. «Есць надзея і роспач…» / А. Сяменава // Літаратура і мастацтва. — 1996. — 5 красавіка.
- Фіцнер, Т. «І постаць светлая Радзімы…» / Т. Фіцнер // Літаратура і мастацтва. — 2000. — 15 снежня.
- Чабан, Т. Над перавясламі радкоў / Т. Чабан // Маладосць. — 1982. — № 9. — С. 163 — 166.
- Шынкарэнка, В. Лёсу маланкавы след / В. Шынкарэнка // Гомельская праўда. — 1998. — 3 кастрычніка.
- Дроздова, З.. В поисках святого и вечного : [христианские мотивы в современной белорусской прозе (И. Шамякин, В. Ковтун, И. Мележ, А. Боровский, А. Козлов)] / Зинаида Дроздова // Неман. – 2006. – № 10. – С. 160-172.
- Далідовіч, Г. Крыж міласэрнасці / Генрых Далідовіч // Краязнаўчая газета. – 2006. – № 14. – С. 6.
- Фіцнер, Т.А. Тапалогія і гендэрнасць жаночых вобразаў у раманах В. Коўтун / Т.А. Фіцнер // Изветия ГГУ им. Ф. Скорины. – 2006. – № 1. – С. 96 -100.
- Шынгірэй, К. Літаратурная сустрэча ліцэістаў : [прэзентацыя кнігі «Пакліканыя» ў Рэчыцы] / К. Шынгірэй // Дняпровец. – 2007. – 18 кастрычніка. – С. 3.
- Локун, В. Таленавітая і валявая : [пайшла з жыцця Валянціна Міхайлаўна Коўтун] / Валянціна Локун // Літаратура і мастацтва. – 2011. – 6 мая. – С. 13.
- Не стала Валянціны Коўтун : [30 красавіка ў Пінску на 66-м годзе жыцця сышла ў іншы свет Валянціна Коўтун] // Наша слова. – 2011. – 4 траўня. – С. 3.
- Локун, В. Пакліканая : [успаміны] / Валянціна Локун // Літаратура і мастацтва – 19 кастрычніка. – С. 21.
- Шніп, В. Балада Валянціны Коўтун (6.04.1946 – 30.04.2011) / Віктар Шніп // Полымя. – 2012. – № 1. – С. 35.
- Шынкарэнка, В. К. Віражы і вітражы вечнасці / В. К. Шынкарэнка // Известия ГГУ имени Ф. Скорины. – 2013. – № 1. – С. 99-103.
- Бялячыц, Р. Знак сёстраў : [раман “Крыж міласэрнасці”] / Рычард Бялячыц // Літаратура і мастацтва. — 2016. — 8 ліпеня. — С. 6.
- Фіцнер, Т. Другарадныя жаночыя вобразы рамана “Крыж міласэрнасці” Валянціны Коўтун праз прызму “ жаночага чытання” / Таццяна Фіцнер // Роднае слова. – 2016. – № 8. – С. 14 – 17.
- Фіцнер, Т. Жаночыя вобразы рамана “Пакліканыя” Валянціны Коўтун праз прызму “ жаночага чытання” / Таццяна Фіцнер // Роднае слова. – 2016. – № 6. – С. 14 — 19.
- Фіцнер, Т. Жаночыя вобразы рамана “Крыж міласэрнасці” Валянціны Коўтун праз прызму “ жаночага чытання”: вобраз Цёткі / Таццяна Фіцнер // Роднае слова. – 2016. – № 4. – С. 12 – 15.
- 70 гадоў з дня нараджэння Валянціны Коўтун // Наша слова. — 2016. — 13 красавіка. — С. 1.
- Локун, В. Пакліканая / Валянціна Локун // Полымя. – 2016. – № 2. – С. 147 – 160.
- Янушкевіч, Я. Між слоў шукайце зерне / Я. Янушкевіч // Звязда. — 1996. — 6 красавіка.
- Яўсееў, Р. Маладая песня / Р. Яўсееў // Звязда. — 1972. — 11 студзеня.